De enige reden waarom mensen veranderen is omdat ze niet
hoeven te veranderen. Als de ontregeling maar groot genoeg is dan veranderen
zij vanzelf. Om mijzelf te ontregelen stel ik vanaf vandaag een nieuwe regel
in: iedere morgen om 5 uur opstaan en gedurende een uur een verhaaltje
schrijven over het eerste woord waar mijn oog op valt of waarmee ik wakker
word. Geen cosmetische correcties. Doorschrijven.
Vandaag is het woord rekken. Waarom? Naast mijn laptop ligt het
eerste en enige tijdschrift Arminius; voorvechter van de vrije wil. Een mooie
vrouw op de cover. Een roze button met de tekst: nummer 1 en dat blijft zo.
Daaronder in verschillende kleuren namen van geïnterviewden. Mijn oog valt op Adelheid Roosen: rek in de
regels. Pas dan zie ik dat boven haar naam de namen staan van mensen die mij
ook intrigeren. Tariq Ramadan. Ramsey Nasr. Ook nog andere namen maar ik
associeer Pauw, Opstelten, Siebelink en Witteman niet echt met voorvechters van
het vrjje woord of de vrije wil. Adelheid wel. Een blijmoedige rebel die
dankbaar is dat er regels zijn. Zonder regel is er geen rebel. Zonder rebel is
er geen regel? Iedere kracht roept zijn tegenkracht op. Ieder deel een
tegendeel.
Ik heb nu de neiging
om los te gaan op de aanslagen in Parijs, de aantasting van het vrije woord, de
demonstraties en de publieke verontwaardiging. Ik rem mijzelf af en dat is wel
opmerkelijk. Waarom geef ik geen gas terwijl ik zonet schreef dat ik mijzelf
oplegde om niet te stoppen met schrijven maar juist door te gaan totdat alles
is gezegd? Ik heb geen idee en wil dat ook niet onderzoeken nu. Morgen
misschien. In mijn hoofd zingt Jessey Norman het prachtige Morgen van Richard
Straus. Und morgen wird die Sonne wieder scheinen. Op de cd volgt het nummer op het mooiste wegenlied dat
ik ken: Träume. Eens getwijfeld welk van deze twee nummers tijdens mijn
uitvaart gedraaid zou moeten worden. Beiden troostrijk. Alje het Troostmeisje.
De Brood Trooster. U vraagt wij draaien. U huilt, Alje troost. En proost. Ik
merk dat in mij weer de Ontregelaar bezig is die nu ook weer knabbelt aan mijn
net ingestelde regel: schrijven over het eerste woord dat mij opkomt. Terug
naar dat woord. Nog even protest. Al door het zeggen van het woord, deelt men,
scheidt en schendt, het Onnoembare dat men niet kent. Dat ik niet uitspreken
kan maar toch uitspreken moet. Alles in mij wil meegevoerd worden in deze
stroom. De wind zit onder de woorden en ik hang tegen. Ik hang in de trapeze
terwijl mijn zeilboot de golven klieft. Ik wil niet meegevoerd worden, ik wil
terug naar het woord. Rekken. De wind gaat liggen. Rekken en erbij blijven nu.
Rekken, rigiditeit en regels. De rekkelijken de preciezen.
Ook in mij zit die tegenstelling. Ik ben zeer rekkelijk en zeer precies. Eigenlijk
is het dus geen tegenstelling. Het is niet teen noch tander. Het is er allebei.
Teen en tander. Altijd. Noem het een
dynamiek die er in mij left. Automatisch word ik nu gecorrigeerd. Leeft, lef,
let, loeft, elft. De wind steekt weer op. Ga ik mee of hang ik tegen? Alletwee.
Focus en brede blik. Ik geniet weer van dit spelen. Voel mij geïnspireerd.
Binnen momenten van inspiratie ontstaat dus die focus en het merkwaardige: die
heeft geen doel. Die is. Tegelijkertijd is er niets doeltreffender dan die
focus.
Ergens in het artikel vertelt Adelheid dat ze nergens zo
gelukkig van word als het doorbreken van regels. Niet om het breken om het
breken maar omdat ze zo ontzettend nieuwsgierig is. Dat is haar wezen. Mijn
wezen. Niet dwarsliggen om ergens tegen te zijn maar gewoon omdat dat van
binnen moet. Kijken hoever je kunt gaan. Leren is iedere keer opnieuw het
experiment aangaan. Experience en experience. Ook daar zit een bepaalde paradox
in. Door het durven experimenteren/ ervaren, hier left het weer, word je een ervaren
ervarener. En hoeveel ruimte is er dan nog voor het experiment?
Ik zie op de klok dat het uur bijna verstreken is. In mij
schreeuwt het om een slotwoord. Een pointe. Een lijn is een punt die in
beweging is. Een uitspraak van Paul Klee. Maar dat bedoel ik niet. Focus Alje.
Terug naar het woord. Rekken. Rekken van en in inzichten is doorlopend
transformeren en bezig blijven. Balanceren tussen kracht en tegenkracht. Vloek
ja tegen het vroomste nee. Zeg neen waar alle anderen, ook in jou, ja zeggen.
Om het precies te zeggen: rekken en er bij blijven.
