pilobolus

Vandaag met stramme spieren opgestaan. Het werd een stuk soepeler toen ik na het kijken van dit filmpje ging oefenen met Renée. Veel plezier!

Van keukentafel tot coöperatie?

Voor ieder systeem geldt uiteindelijk dat er een keerpunt komt. En dat gaat natuurlijk ook op voor het onderwijssysteem dat, net als vele andere instituties, wordt geregeerd door een overdaad aan regels die vaak nog zichzelf tegenspreken ook. Gelukkig roepen regels ook tegendraads, rebels gedrag op. (grappig dat het verschil tussen rebels en regels slechts 1 letter is.) Mensen die ondanks of misschien wel dankzij het regelsysteem hun ontwerp vrijheid vinden. In de beperking toont zich de meester.  Met een aantal van hen voerden we gisteravond een keukentafelgesprek.

Iedere golf begint met een rimpeling. Iemand die een steen in de vijver gooit en kijkt tot waar de rimpelingen gaan. Gisteren was ik dat. Ik had zeven witte raven uit het Rotterdamse onderwijs uitgenodigd met de vraag hoe we het proces van collectief leren kunnen versterken en tot mijn grote verbazing had iedereen enthousiast gereageerd. Ondanks overvolle agenda’s waren deze mensen graag  bereid om met elkaar in dialoog te gaan over hun vak. Even tijd nemen om uit de tijd te stappen. De boel vertragen en wat dieper te reflecteren dan doorgaans mogelijk is. Geen debat, geen discussie maar een dialoog. Een gesprek zonder agenda.

Je diepste intentie bepaalt het uiteindelijke resultaat. Als die intentie gedeeld wordt, zijn geen uitgebreide plannen nodig, hoef je je geen zorgen te maken over het uiteindelijke resultaat. Dat zorgt dan prima voor zichzelf. Het enige wat je dan hoeft te doen, is een lijn trekken tussen de verschillende punten. Connecting the dots, zoals mijn goede vriend Kees Schreuders dat noemt. Fedor, één van de tafelgenoten, had het over de boeien waartussen gevaren wordt. Koers uitzetten en in lijn met de boeien je richting bepalen. En dan is het niet erg als je het eind niet in zicht hebt. Een binnenvaartschipper ziet ook niet wat er voorbij een bocht te zien is maar weet wel de koers vast te houden door in lijn met de boeien te varen.

“Als je de bureaucratie er buiten houdt, dan is er heel veel mogelijk op zo’n hogeschool. Je moet je niet al te veel gelegen laten aan de regelgeving en gewoon de dingen doen die jij belangrijk vindt. Als het een succes wordt, dan is iedereen weer tevreden. Ook de menen die aanvankelijk het zouden afkeuren als ze er vanaf hadden geweten.” Mooie gesprekken ontstonden over het belang van echte opdrachten en het geven van autonomie aan studenten. “Ze moeten met knikkende knieën met hun ontwerp naar de opdrachtgever.” Over het belang van constructieve frustratie, niet alleen voor studenten maar ook voor de docenten zelf. Iedere opdracht moet ook een uitdaging bieden aan de docenten. Pas als iemand wordt uitgenodigd om een prestatie te leveren die net boven zijn vermogen ligt, ontstaat de mogelijkheid van flow.

Een deel van de avond spraken we over belangen. Van bedrijfsleven, studenten, docenten maar ook van bestuurders die niet noodzakelijk met elkaar in lijn hoeven te zijn. Of misschien wel contrair zijn. Emile vertelde over de opkomst van bedrijfsscholen en de terugloop van studenten Techniek in MBO. Het is niet denkbeeldig dat dit tot grote verschuivingen zal leiden in het educatieve landschap.  Van hieruit kwam het gesprek op coöperaties.  Van oudsher werden in Nederland veel publieke taken uitbesteed aan maatschappelijke organisaties. Geen winst, geen money control maar people control. Geen sturing op control met codes en systemen en met winstmaximalisatie als voornaamste doel, maar ketenverantwoordelijkheid met gelijkwaardige partners. Tegenover al die kolossen van organisaties zie je steeds vaker kleine initiatieven opkomen, variërend van buurten die met zonnepanelen hun eigen energie opwekken en het overschot verkopen (Tegenlicht; Power to the People) tot het ‘Broodfonds’, een alternatieve vorm van verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid op basis van solidariteit bij ZZP-ers.

In de toekomst draait het minder om individuele of institutionele macht en meer om gebundelde kracht. Vrij naar de Trendrede. Kan een coöperatie een antwoord zijn op de problemen waar het onderwijs mee te maken heeft? Met een groep als deze met passie voor leren als gemeenschappelijk belang en  doel gekoppeld aan een grote behoefte aan autonomie, moet dat toch mogelijk zijn? Vragen genoeg voor een volgende keer. 

Delicate dynamiek

Gisteren een dag vol perspectieven die begon met een bezoek aan Spark Design, één van de grotere ontwerpbureaus in Nederland. Het bedrijf is gevestigd in de Vertrekhal Oranjelijn aan de Rotterdamse Lekhaven.  Een bijzonder mooi gebouw met een prachtig uitzicht, ook met een inktzwarte hemel, een gierende wind en striemende regen. Op tien minuten loopafstand ligt het RDM terrein. Als Spark in staat is om auto’s te laten vliegen dan moet het toch ook mogelijk zijn om schoenen te ontwerpen waarmee je over water kunt lopen?

Ik houd er van om op tijd te komen maar ditmaal was ik wel erg vroeg. De afspraak stond gepland voor de volgende week maar Evie en Sonja schoven wat in hun agenda’s en het gesprek kon beginnen. Ik geniet er van als mensen niet alleen aandacht voor hun agenda hebben maar ook een agenda voor aandacht. Past ook wel een beetje bij het DNA van een ontwerper. Problemen zijn er om opgelost te worden en zijn er geen problemen dan creëren we die wel.  

Dit jaar bestaat Spark 20 jaar en dat gaat onder andere gevierd worden met een jubileum boek.  Vieren vind ik een mooi woord. De teugels laten vieren, even achterover hangen, de tijd vertragen  en een feestje maken. Omdat het leven niet vanzelfsprekend is. Ik denk wel eens dat veel projecten niet geïmplementeerd worden omdat we vergeten, misschien verleerd hebben om te vieren. Vieren verbindt het Doen weer met de Droom.

Als je droom omdraait, staat er Moord. Een mooie palindroom: Moorddroom. Het is al snel duidelijk dat medewerkers van Spark erg vervelend worden als ze tot middelmaat gedwongen worden. Ze moeten grenzen opzoeken omdat alleen daar geleerd wordt en de fascinatie is te vinden. En die fascinatie zit ook in kleine dingen.  Niet alleen in vliegende auto’s maar ook in het ontwerp van een barbecue tang. Subtiel en spectaculair. Het lijkt tegenstrijdig maar is dat niet. Tijdens het gesprek merk ik voortdurend bij beide dames het vermogen om met paradoxen om te gaan. Efficiënt en flexibel. Orde en chaos. Samen en alleen. Structuur en vrijheid.  De kunst is om al deze schijnbare tegenstellingen alle gelijktijdig als waar te zien en te proberen deze maximaal te benutten in de manier van organiseren. Het is nog te vroeg om te zeggen maar ik ben onder de indruk van de manier waarop Spark haar zaken voor elkaar lijkt te hebben.   

“Ach, waren de mensen wijs en wilden daarbij wel, de wereld was een paradijs, nu is ze veel een hel.”  Een zin uit een toneelstuk van Shakespeare, die ik ooit in een vorig leven uitsprak. Het is fijn om in de buurt te zijn van mensen als Evie en Sonja. Wijs en welwillend. Een mooie kennismaking met een mooi bedrijf. Wordt vervolgd.

In het naar buiten gaan, loop ik Duzan Doepel tegen het lijf. Duzan is bio-klimatisch architect (www.doepelstrijkers.nl) . Een man met een missie, die daaraan ook vastgehouden heeft in moeilijke tijden en nu eindelijk de erkenning daarvoor krijgt. We hebben een kort gesprekje over zijn inaugurele rede als lector van het kenniscentrum Sustainable Solutions van de Hogeschool. Ik voel altijd veel vreugde als ik in zijn buurt ben.

De regen is opgehouden als ik tevreden de monumentale stalen deur achter mij dicht doe. Een Hollandse lucht en een gesprek met echte mensen. Hoe mooi kan het leven zijn? Hoopvol start ik de auto op weg naar het Wellant College dat mij gevraagd heeft om projectleider te worden van een nieuwe opleiding: Urban Green Development. Wordt vervolgd…..

Power to the people

Gisteren een prachtige aflevering van Tegenlicht gezien van een week geleden. Over initiatieven met wijdstrekkende gevolgen. Hieronder een kort fragment. Voor de volledige uitzending: www.tegenlicht.nl. Kijk, geniet, pink een traan weg en kom in actie. Het wordt echt steeds leuker!!

Hotspot of hutspot?

Gisteren weer mijn RDM dag. RDM Campus is voor mij nog steeds een doorwaadbare plaats, een hotspot in een overwegend verdord en schraal onderwijslandschap. Het valt mij op dat ik 'nog steeds' schrijf. Nog steeds wil ik bij deze club horen maar ik merk wel dat mijn aanvankelijke enthousiasme tanende is. Waarom?

 RDM Campus is ooit gestart door een paar mensen met een idee. Noem het passie. De dwingende emotie die maakt dat wij soms zeer irrationele dingen doen. Wat bezielt de medewerkers van nu om RDM Campus te kiezen als plek om denken en doen in onderwijs duurzaam te veranderen en van toegevoegde waarde te zijn voor de regionale creatieve maakindustrie?

pionier of pion

Gisteren ervoer ik weer die bezieling tijdens een kennisdeelbijeenkomst van de project coördinatoren die betrokken zijn bij Innovatieteams. Allemaal pioniers met passie. Passie drijft mensen er toe om offers te brengen zodat een doel dat groter is dan zijzelf tot leven kan komen. In de gesprekken met de mensen van het eerste uur is dat vuur nog steeds voelbaar. Nog steeds geloven deze pioniers in de potentie van RDM Campus. Geen pretentie maar potentie. En die wordt gevoed door een diepe intentie. Je diepste intentie bepaalt je uiteindelijke resultaat. Niets meer en niets minder. Tegelijkertijd zien we dat organisaties met alleen maar passie het niet redden. Passie heeft structuur nodig om te overleven. Een WAAROM zonder HOE, passie zonder structuur, heeft een zeer hoge kans op mislukking. Passie heeft dus structuur nodig om te overleven maar structuur heeft passie nodig om te overleven. Zonder passie is een pionier al snel een pion en dat wil niemand zijn toch?

Je zou kunnen zeggen dat het WAAROM puur een geloof is, het HOE de acties zijn die we nemen om ons geloof te realiseren. Het WAT zijn de resultaten van die acties. Als deze drie in evenwicht zijn, ontstaat er vertrouwen en krijgt de ander het gevoel dat er sprake is van waarde. Als mensen zich niet bekommeren om het Waarom van een gemeenschap, brokkelen de voordelen daarvan al snel af.

hotspot en Big Freeze

In het boek Hotspots presenteert Lynda Gratton een formule die voorspelt of een organisatie Hotspots kan realiseren of voor altijd en eeuwig in The Big Freeze moet verblijven.

Even een korte beschrijving. Hotspots zijn situaties waarin mensen op een nieuwe manier samenwerken, zodanig dat ze op basis van hoge intrinsieke motivatie ongekend productief en innovatief zijn.

Ik merk dat we met de innovatieteams op een grens zijn aanbeland. We werken met allemaal mensen met een enorme drive om het onderwijs beter te maken en tegelijkertijd zien we dat de systemen van de grote moederorganisatie steeds dwingender gaan worden, heer en meester dreigen te worden over het onderwijs. Steeds meer regelgeving, steeds meer controle en verantwoordingsdrang. Een grote dysbalans tussen sturing en ruimte. En vind daarin maar eens je ontwerpvrijheid.

simpele rekensommen

Ik heb altijd wat last gehad van controle drang. In mijn mensvisie zijn mensen geneigd tot het kwade maar bereid tot het goede. Maar omdat we bang zijn tuigen we enorme diensten van managers en systemen op. Ooit ben ik een mooi rekensommetje tegengekomen van Teun van Aken die daarmee de vloer aanveegde: Verandering=(Talent+Leiderschap) : Management. Welk getal je ook invult, management is het grote mankement. Meten is weten.

Lynda Gratton hanteert in haar boek een andere rekenkundige vergelijking:

Hotspots=( Coöperative Mindset x Boundarie Spanning x Igniting Purpose) x Productive Capacity.

De productieve capaciteit van de mensen bepaalt uiteindelijk of de gezamenlijke potentiele energie wordt omgezet in functionele, productieve energie. Organisaties waarin geld, competitie en hokjesdenken de boventoon voeren, zijn gedoemd tot the Big Freeze. Er moet een mindset van samenwerking zijn. En die is er of die is er niet. Die kun je niet maken, je kunt hem wel breken.

Met betrekking tot de boundary spanning waar Gratton het over heeft, kun je ook zeggen dat dat die er is binnen de innovatieteams. Docenten werken samen met anderen die van buiten de begrenzing van de eigen opleiding of instituut afkomstig zijn. Alleen dan krijg je waarde creatie door bekend en onbekend en oud en nieuw met elkaar te combineren. Het doel is dus dat mensen en organisaties niet in hun 'comfortzone 'blijven hangen maar erop uit trekken om nieuwe dingen te proberen met mensen die ze anders niet tegenkomen.

Dit toont meteen de paradox. Mensen werken het lekkerst, zijn het meest geneigd tot het delen van hun intellectuele en emotionele kapitaal (vlak dat niet weg), als zij zich vertrouwd en gerespecteerd voelen. En dat gebeurt in de ontmoeting. Tijdens bijeenkomsten als die we gisteren hadden.  In die groep zitten mensen die Gratton boundary  spanners noemt. Mensen die geboren lijken te zijn om muurtjes slechten. Om mensen uit te nodigen om over hun muurtje heen te kijken. Net als ik legt ook Gratton de bal bij de managers die ruimte in moeten bouwen voor het mogelijk maken van 'die goede gesprekken en ontmoetingen' en die de grensverleggers in staat stellen om hun ding te doen. Verbinden.

heartfelt commitment

Zet een groep mensen bij elkaar die samenwerking in hun aderen hebben stromen en waarvan een belangrijk deel weinig tot nooit met elkaar heeft samengewerkt en er zal iets ontstaan. En of dat echt waardevol is, is afhankelijk van de energie die een opdracht oproept. Een beetje vlam in de pan moet er wel zijn. Is onderwijs een lege emmer vullen of een vuur ontsteken? Voor de innovatieteams betekent dit dat opdrachten naast realistisch ook uitdagend moeten zijn. Maar we zijn er nog niet als mensen in vuur en vlam worden gezet. Het vraagt ook het vermogen om gedisciplineerd te werken aan het productief maken en houden van de hotspot.

En dan zijn we weer terug bij de diepste intentie. Om 'heartfelt commitment'.  Op alle niveaus. Op het operationele van de docenten en de projectleiders van de bedrijven, het tactische van de managers en het strategische van de directie/ bestuurders. Pas dan kunnen afspraken gemaakt worden en kloven overbrugd worden. Vanuit het delen en afstemmen van de diepste intentie ontstaat er zoiets als het synchroon lopen met elkaar waardoor mensen weten wanneer wat van iemand verwacht kan en mag worden. Geen slap gelul meer zonder inhoud maar het spannen van de boog. Is een voorwaarde om productief en innovatief te zijn. Mensen moeten deadlines hebben maar moeten aan de andere kant ook de ruimte hebben om te reflecteren en nieuwe ideeën te genereren. En in dit ritme, deze balans tussen spanning enerzijds en ruimte anderzijds, ontstaat de magie van het leren.

Uit de bijeenkomst van gisteren was de algemene conclusie: breng het systeem in kaart. Achterhaal welke processen en activiteiten bijdragen aan het ontstaan van hotspots en welke dat verhinderen. Ontdek hefbomen en onderneem actie. Zorg dat RDM Campus niet afglijdt tot weer een locatie waar onderwijs wordt gegeven maar een plek is waar werkelijk werk gemaakt wordt van leren en innoveren. Maar misschien zijn die twee woorden wel synoniem aan elkaar.

Volgens mij, en gelukkig ben ik daar niet alleen in, staan we voor een keuze die eigenlijk geen keuze is. Of we gaan terug naar de oude situatie en trekken de teugels nog wat strakker aan of we maken een evolutiesprong door te aanvaarden dat de oude manier van onderwijs en organiseren niet meer van deze tijd is. Op dit moment zie je dat mensen vanuit een automatische reflex krampachtig weer de controle kant opzoeken maar dit is een achterhoede gevecht. De tijd haalt de systemen in.  De oppervlakkige en reactieve symptoombestrijding en –beheersing in het oplossen van de steeds verder groeiende mondiale crisis in het evolutieproces in de natuur en de cultuur op aarde los te laten; het leven als georganiseerde reis van wieg tot graf werkt niet meer. (Rob Land)

tot slot?

Two roads diverged in the woods and I took the one less travelled by and that has made all the difference. (Robert Frost)

We staan op een boeiend kruispunt. Aan iedereen in de organisatie is de vraag: kiezen we voor de bekende weg terwijl we weten dat die doodlopend is of gaan we met elkaar op zoek naar een werkelijk duurzame toekomst?

Ach, wie weet moet ik hier ook niet al te veel woorden aan wijden. De tijd zal het leren. Een bemoedigend beeld daarbij vind ik de metafoor van een kankergezwel die zijn omgeving kaal- en opvreet en als er uiteindelijk niks meer te eten is, dan eet het zichzelf op. Zo zal het met systemen ook wel zijn.

De intentie van gelijkgestemden

Gisteren had ik weer een ontmoeting met Arie Voorburg. Hij is als filosoof/ systeemecoloog bij Arcadis en betrokken bij diverse grote innovatietrajecten in Rotterdam. Een heerlijk gesprek over ploeterende piramides en bruisende netwerken. Traditionele organisaties lossen hun problemen op met hiërarchie en routines, met harkjes en piramides. En die piramides moeten plat. Een platte organisatie zit zo in elkaar dat routines voortdurend vanzelf ter discussie worden gesteld waardoor je de condities creëert om je voortdurend aan te passen aan de omgeving en tot vernieuwing komt.  Arie nuanceert door in te zoomen op het verschil tussen adaptatie en evolutie. Adaptatie is een intern proces en evolutie is het ontvouwen daarvan in de buitenwereld.

Arie is een Veranderaar, iemand die het verschil wil maken. Ik zie mijzelf meer als een Ontwikkelaar. Ik ben meer iemand die aansluit bij wat is. Volgens mij leidt ontwikkeling altijd tot groei en verandering maar leidt verandering niet altijd tot ontwikkeling. Toch maar eens aan Arie voorleggen.

Hierna had ik een voor het eerst in heel lange tijd weer een ontmoeting met Rien. Rien is theoloog en uiterst behoedzaam. Ieder woord is weloverwogen en toch ben ik dol op die man. Telkens verbaast het mij hoe gemakkelijk we met elkaar omgaan. Moeiteloos. Ondanks of misschien wel dankzij het feit dat we heel verschillend zijn, aanvaarden we elkaar volledig. Is eigenlijk ook heel natuurlijk. Alles in de natuur neemt de weg van de minste weerstand en zo is dat ook in onze relatie. 

We spreken over het belang van levende rituelen en de dag van de Dialoog die hij in Leeuwarden organiseert. Geen debat, geen discussie maar een dag waarop mensen door diep te luisteren, door afstemming op zoek gaan naar antwoorden. Zonder afstemming….ontstemming. Met Rien is die afstemming er meteen. Zitten al snel op dezelfde golflengte en dat levert iedere keer weer een verdieping op van onze vriendschap. Noem het geluk. En gelukkig ben ik als ik dat niet hoef te zijn. 

 

De hoer, de zakenvrouw en de dominee

Zojuist kwam ik haar weer tegen. Het was  al weer een kleine twee jaar geleden dat we elkaar voor het laatst gezien hadden en tijdens die ontmoeting voorvoelde ik al een scheiding. Zij zakenvrouw die overal kansen zag. Ik, zak en man die vooral bezig was met het investeren in relaties. Sommige waarheden passen niet in één doosje.  Ook nu, net als toen, een kort moment van herkenning, twee minuten uitwisseling waarna ze weer vertrok.  De zaken gaan voor het meisje.

Toen aan Jacques Brel de vraag gesteld werd of hij het niet vervelend vond om zo vroeg al te sterven, hij werd slechts 49, was zijn antwoord: “Ach, waarom een kilo rosbief als één plakje al zo lekker kan zijn?” Brel heeft zijn tijd goed gebruikt al kun je natuurlijk je vraag stellen of er zoiets bestaat als je tijd goed of slecht gebruiken. Misschien is het beter om te zeggen dat hij zijn tijd gebruikt heeft. Hij heeft gedaan wat hij moest doen. Maar hier struikel ik over het woordje ‘moest’.  Hij heeft gedaan wat hij heeft gedaan,  is misschien wel het meest accuraat.

Ik doe wat ik doe. En vraag niet waarom. Een prachtig lied over een prostituee/ filosoof. Niet eentje die vragen stelt maar vooral doet waar ze zin in heeft. Niks geen geouwehoer maar gul genieten en geven. En nemen in het zelfde ogenblik. Geef en je zal gegeven worden. Terwijl ik dit schrijf vraag ik mij af of dit ook geldt voor vergeven. Vergeef en je zult vergeven worden. Kan ik mijzelf geven zoals die prostituee? Kan ik ook net als zij zover gaan in vergeving van zichzelf en van die sloeber die bij haar komt en niet bij zijn vrouw? De werkelijke kracht ligt in iemands vermogen tot vergeven en mededogen hebben. Ach, kom maar eens hier en geniet nog maar een keer.

Echte schoonheid en rijkdom is niet gelegen in uiterlijkheid maar in de pracht van je geestkracht, je oprechtheid en je dienstbaarheid naar anderen. Terwijl ik deze woorden schrijf kom ik weer de dominee tegen die zijn preek voorbereidt.  Met deze dominee kan ik mij gemakkelijk verbinden maar is dat ook zo met de prostituee in mij? Eigenlijk ook wel al voelt het wel wat schraal als ik te diep in de huid van de hoer kruip. Maar ik kan haar wel in mij vinden. Niet alleen in het verhuren, verhoeren zouden de Duitsers zeggen, maar ook in het geven van mijzelf. In iedere opdracht geef ik mij. En soms geef ik mij zelf weg en houd daar achteraf altijd toch een rot gevoel aan over. Maar gelukkig gebeurt dat niet vaak. Meestal ervaar ik een retourstroom. Is er sprake van een wisselwerking.

Waaraan ijk ik de waarden in mijn leven, waaraan hecht ik nou werkelijk waarde? De dominee komt weer even langs. Wat geeft het als je de wereld bezit maar schade lijdt aan je ziel? Het gaat er niet om hoeveel ik heb maar hoeveel ik kan geven. Het echte geheim van geluk is gelegen in het geven. 

Zien of naar de zin maken

Net als iedereen ben ik anders dan anderen. Alleen lijkt het alsof de meeste mensen zich er bij neer te leggen dat ze als alle anderen behandeld worden. Lijken te berusten in dat het niet anders is of kan. Je zou het ook onverschilligheid kunnen noemen dat in mijn beleving niets anders is als de motor van vervreemding.

Dit weekend hadden Renée en ik een training bij het NIVON. Over gastheer en gastvrouwschap. Ik had er al totaal geen zin in maar stemde toch in met Renée haar wens om te gaan. Had ik maar mijn poot stijf gehouden. Het was weer erg gezellig, kabbelend en iedereen leek zich er wel bij te voelen. Ik niet. Gelukkig Renée ook niet. Wij zijn beiden nogal leergierig en willen graag de diepte in. Zodra gesprekken aan de oppervlakte blijven, haak ik af. Sluit ik mij af of neem de boel over. Om dat te vermijden, zijn we halverwege afgehaakt. Emotioneel hadden we al veel eerder ontslag genomen. Ondanks dat we prima gesprekken hadden met individuele deelnemers aan de training. Zodra we weer in de groep zaten, kabbelde het bootje weer rustig verder. En we zaten veel in de groep. De tijd moest goed gebruikt worden nietwaar?

Ieder mens heeft het nodig om ergens bij te horen. Dat zit diep verborgen in ons systeem. Noem het stammenbewustzijn. Een stam zorgt voor bescherming, geeft richting en controleert. ( exact dezelfde aspecten die Manfred Kets de Vries noemt als essentie van leiderschap) In iedere stam werden die eigenschappen geconcentreerd in meestal twee leiders. Het opperhoofd en de spiritueel leider of medicijnman. Wil een groep groeien naar een levende leerwerkgemeenschap, een Community of Practise, dan is sterk leiderschap een vereiste. Aandachtig aanwezig zijn. Grenzen stellend en ruimte biedend. Geen sinecure maar wel een sine qua non. Daarnaast: wil je bouwen aan een gemeenschap, dan moet dat in het juiste tempo gebeuren zodat je het geheel achteraf kunt lezen. En dan ook nog met de juiste mensen op de juiste positie.

Nadat we afscheid hadden genomen van de groep , reden we naar Carla en Wessel die 50 kilometer verder op wonen. Wat een verschil. Wat een warme ontvangst. Wat een aandacht. Noem het liefde. En dat gaat altijd gepaard met een gevoel van gezien, gehoord en begrepen worden. Om van daaruit te zien, te horen en te begrijpen. Of andersom, weet dat niet precies. En dat is anders dan het proberen iedereen naar de zin te maken. Heel wat anders.

Zien of naar de zin maken

Net als iedereen ben ik anders dan anderen. Alleen lijkt het alsof de meeste mensen zich er bij neer te leggen dat ze als alle anderen behandeld worden. Lijken te berusten in dat het niet anders is of kan. Je zou het ook onverschilligheid kunnen noemen maar dat is in mijn beleving niets anders dan de motor van vervreemding.

Dit weekend hadden Renée en ik een training bij het NIVON. Over gastheer en gastvrouwschap. Ik had er al totaal geen zin in maar stemde toch in met Renée haar wens om te gaan. Had ik maar mijn poot stijf gehouden. Het was weer erg gezellig, kabbelend en iedereen leek zich er wel bij te voelen. Ik niet. Gelukkig Renée ook niet. Wij zijn beiden nogal leergierig en willen graag de diepte in. Zodra gesprekken aan de oppervlakte blijven, haak ik af. Sluit ik mij af of neem de boel over. Om dat te vermijden, zijn we halverwege afgehaakt. Emotioneel hadden we al veel eerder ontslag genomen. Ondanks dat we prima gesprekken hadden met individuele deelnemers aan de training. Zodra we weer in de groep zaten, kabbelde het bootje weer rustig verder. En we zaten veel in de groep. De tijd moest goed gebruikt worden nietwaar?

Ieder mens heeft het nodig om ergens bij te horen.  Dat zit diep verborgen in ons systeem. Noem het stammenbewustzijn.  Een stam zorgt voor bescherming, geeft richting en controleert. ( exact dezelfde aspecten  die Manfred Kets de Vries noemt als essentie van leiderschap) In iedere stam werden die eigenschappen geconcentreerd in meestal twee leiders. Het opperhoofd en de spiritueel leider of medicijnman. Wil een groep groeien naar een levende leerwerkgemeenschap, een Community of Practise, dan is sterk leiderschap een vereiste. Aandachtig aanwezig zijn. Grenzen stellend en ruimte biedend. Geen sinecure maar wel een sine qua non. Daarnaast: wil je bouwen aan een gemeenschap, dan moet dat in het juiste tempo gebeuren zodat je het geheel achteraf kunt lezen. En dan ook nog met de juiste mensen op de juiste positie.

Nadat we afscheid hadden genomen van de groep , reden we naar Carla en Wessel die 50 kilometer verder op wonen. Wat een verschil. Wat een warme ontvangst. Wat een aandacht. Noem het liefde. En dat gaat altijd gepaard met een gevoel van gezien, gehoord en begrepen worden. Om van daaruit te zien, te horen en te begrijpen. Of andersom, weet dat niet precies. En dat is anders dan het proberen iedereen naar de zin te maken. Heel wat anders.

Man met een missie

Gemeenschappen hebben pas zin als mensen er zin in krijgen. Gisteren was mijn RDM dag. Hier ben ik betrokken bij de community vorming van docenten die in innovatiteteams werken. Dit zijn multi discilinaire teams, soms multi level die samen met het bedrjifsleven werken aan innovaties.

Een community of gemeenschap kan niet zonder een gedeelde geschiedenis. Zonder gedeelde herinneringen die ontstaan door gemeenschappelijke ervaringen. In die zin is het logisch dat RDM Campus nog geen gemeenschap is. Het is een geheel van gemeenschappen. Je zou kunnen zeggen dat het allemaal fragmenten zijn die nog niet met elkaar in lijn zijn. Vier verschillende domeinen: onderwijs, onderzoek, ondernemers en overheid. En ook in die verschillende domeinen vele verschillende gemeenschappen. Verschillende teams met ieder hun eigen opdracht. Een  team kun je ook beschouwen als een systeem met een eigen dynamiek, eigen opvattingen over leiderschap en verantwoordelijkheid en de wijzen waarop besluiten worden genomen.

En in ieder team kun je vaak meerdere subteams onderscheiden. Met vertrouwen in elkaar en soms een ongezond wantrouwen naar de boze buitenwereld. Wij tegen de organisatie. Ajax-Feyenoord. Of nog erger: Utrecht- Ajax.

de waarde van waarom

Wie een waarom heeft om voor te leven, kan vrijwel elk hoe verdragen (Nietzsche)

Gemeenschap begint  niet met gemeenschap. Gemeenschappen groeien naarmate het vertrouwen onderling groeit. En dat gebeurt als we het gevoel ontwikkelen dat een mens of een organisatie gedreven wordt door andere zaken dan eigenbelang. Gepaard met het vertrouwen gaat het gevoel dat er sprake is van waarde. Echte waarde, niet te verwarren met geld als schijnbaar belangrijkste waarde in onze westerse wereld. Geld heeft waarde maar is op zichzelf geen waarde. Is wel een overdrachtsmiddel maar niet in de zin van waarde dat je kunt zien als uitdrukking van de overdracht van vertrouwen.

Vertrouwen verdien je door te communiceren en aan te tonen dat je gemeenschappelijke waarden en opvattingen hebt. Je moet over je WAAROM praten en de bewijzen daarvoor leveren met wat je doet. Klinkt een beetje zedenprekerig en  dat is het ook. Ik ben niet alleen in het Hoe en het WAT  geïnteresseerd maar vooral in het Wie en Waarom. Waarom?

waarom is RDM anders?

Wat is haar reason of being? Waar geloven de mensen op RDM Campus in? Wat is hun gemeenschappelijke droom of nachtmerrie? Je zou kunnen zeggen dat het WAAROM puur een geloof is, het HOE de acties zijn die we nemen om ons geloof te realiseren. Het WAT zijn de resultaten van die acties. Als deze drie in evenwicht zijn, ontstaat er vertrouwen en krijgt de ander het gevoel dat er sprake is van waarde. Als mensen zich niet bekommeren om het Waarom van een gemeenschap, brokkelen de voordelen daarvan al snel af.

Waarom is Alje Bosma anders?

Lees wat opdrachtgevers over mij zeggen of beter nog: neem eens contact op. 0654784228

Re-Minder

Ik stel mij op rantsoen. Geen wijn meer, geen vlees meer. Ook de tijd ga ik rantsoeneren. Als ik klaar ben met slapen, ga ik niet liggen woelen en draaien maar sta ik op om mijn dagelijkse stukje te schrijven. Vandaag is dat vijf uur. Een korte meditatie waarin ik bij de inademing tegen mijzelf zeg: Ik ben in de Ruimte en bij de uitademing: en de Ruimte is in mij. Routines vervelen mij echter al snel en ik besluit het zinnetje te veranderen in : Ik ben in de Orde en de Orde is in mij. Grappig genoeg kom ik in dezelfde diepe ontspanning met deze zin.

Voordat ik besluit te schrijven, bekijk ik even een filmpje van Peter Senge.  Breaking the cycle of Fatalism. Vooral het laatste zinnetje roept een reactie in mij op. “You have to create an environment where people can shape their own future.” Ik kan nooit zoveel met zinnetjes die beginnen met You of jij. Zal wel met mijn moeite met instructie te maken hebben. Niemand vertelt mij wat ik moet doen. Dat bepaal ik zelf wel. Laat mij die zin dan eens omdraaien. You have to create…. wordt dan I have to create an environment where I can shape my own future. Of I have to create an environment where you can create your own future. Of, I have to create an environment where you can create my future. Klinkt voor mij al een stuk beter, al klopt het nog niet helemaal. Resoneert het nog niet volledig in mij. Kloppen is resoneren. Pas als het hart klopt, is er sprake van resonantie. Hoe dieper de reflectie, hoe meer het resoneert in mij. Langzaam word ik wakker.

Waarom heb ik het zo nodig om mij zelf te onderscheiden van de ander? De nar in mij wil mij meteen van dit onderwerp afleiden. Je moet uitkijken dat je jezelf in het onderscheid niet onderschijt . Maar misschien zit hier ook wel een waarheid in. Wellicht zijn wij zo in de shit geraakt door onze voortdurende behoefte aan onderscheid en vergelijking. Onze Comparing Mind. Het deel dat zich afscheidt van het geheel. Het is alsof wij de werkelijkheid bekijken door twee verschillende ogen. Met het ene oog zien we een gefragmenteerde wereld. Met ons andere oog zien we onszelf als deel van een groter geheel. Gelukkig heb ik maar één oog anders zou ik er scheel van gaan kijken. Dank je, nar. Hoe breng ik nou balans tussen die twee? Hoe leg ik nou die verbinding tussen structuur en ruimte, orde en chaos, man en vrouw, geheel en deel?

Voor Plato is het intellect, de nous zoals hij dat noemde, de menner die de teugels aantrekt.  De schriele wagenmenner die twee oersterke paarden moet bedwingen. Het vurige paard, Epithumia, wil je bij je geliefden, bij de club  houden. Het nobele paard Thumos, wil scoren en uitstijgen boven de club. Beiden zijn de verbeelding van passies die een mens totaal kunnen laten ontsporen.

De teugels aantrekken en niet de zweep er over. Voor mij betekent dat de tijd nemen om mijn gedachten te ordenen. Neem ik de tijd niet, dan neemt de tijd mij. En word ik weer overgeleverd aan de waan van de dag. Ik ben blij dat ik weer vroeg ben opgestaan vanmorgen. 

Vlees noch wijn

Vandaag opgestaan met een liedje van Raymond van het Groenewoud in mijn hoofd.

Gelukkig zijn, gelukkig zijn. Daarvoor wil ik alles geven. Weg wat te teveel is. Geen stress aan mijn lijf. Gelukkig zijn. Gelukkig zijn. Ik hoef niet te lang na te denken waarom dit lied nu bij mij opkomt. Wat is bij mij te veel en mag dus weg? Ik sta al een tijdje op het punt om te stoppen met wijn en vlees maar iedere keer vind ik een aanleiding om het uit te stellen. Tegelijkertijd weet ik dat stoppen mij net zoveel zal opleveren als dat het stoppen met roken zo’n 15 jaar geleden deed.

Ik zat bij de cardioloog voor hartritme stoornissen. Mijn kinderen op schoot voor een kwaal die ik zelf had veroorzaakt. Teveel roken, teveel koffie, te veel drank. Ik was met alles redelijk onmatig. Of goed beschouwd, onredelijk onmatig. Voor hetzelfde geld was ik door mijn leefstijl de pijp uitgegaan en hadden mijn kinderen een leven zonder vader gekend. Ik heb mij toen vreselijk geschaamd en stopte moeiteloos met koffie en roken. Gek dat moeiteloosheid ontstaat als je een gevoel van noodzaak ervaart. In datzelfde jaar heb ik het Ja woord aan Renée gegeven. En eigenlijk was dat veel meer dan dat kleine woordje.  

Nu , 15 jaar later ervaar ik eenzelfde  gevoel van noodzaak om het roer  rigoureus om te gooien. De inkomsten zijn te mager, mijn buik is veel te dik. De nering naar de tering en de tering naar de nering.

Vanmorgen heb ik een afspraak met Rianne in de Machinist, nu een mooi café, eens een zeevaartschool. Moet altijd aan mijn vader denken als ik hier ben. Mijn vader was ook machinist. Op de wilde vaart en later ook in ons gezin. Zorgen dat de boel op stoom bleef en bleef drijven. Hij was net als ik behoorlijk onmatig. Zware van Nelle, later omdat dat gezonder was,  twee pakjes filter sigaretten per dag. Een flinke borrel en vooral veel lekker eten.  Lees veel vlees.  Af en toe  hoor ik nog zijn stem. “Ik heb wel trek in teen of tander. Stien, hebben we nog wat lekkers in huis?”

Ik heb een hekel aan te laat komen en ben dan ook rijkelijk vroeg in de Machinist. Ik wil het restaurant inlopen als de receptioniste aangeeft dat dat pas over een kwartier kan. De zaal gaat om 11 uur open. Regels maken mij altijd wat rebels en ik krijg de neiging om een ander café op te zoeken als ik in het winkeltje tegenover de receptie een tas zie met een gedicht van Deelder. “Binnen de perken zijn de mogelijkheden even onbeperkt als daar buiten.” Het thema waar ik de laatste tijd mee stoei. Kan geen toeval zijn. Grappig tasje maar de prijs, 10,95, is werkelijk belachelijk. Daar kan ik natuurlijk ook weer boos over worden maar besluit dat niet te doen en zoek een plekje in de tochtige hal om verder te lezen in The Living Classroom van Christopher Bache. Een absolute aanrader voor iedereen die geïnteresseerd is in leren en ontwikkeling. Over collectief bewustzijn en collectieve intelligentie. Hierover later vast meer. Middenin een prachtige passage hoor ik de stem van de receptioniste die zegt dat het restaurant open is. Ik lees nog vlug het laatste deel: This is where the energy is strongest, when we meet our true edges.  

Gelukkig zijn

Springen

De leukste spelletjes zijn voor mij die met de minste spelregels. Bij tikkertje gaat het er om zo snel mogelijk iemand af te tikken en bij verstoppertje gaat het  om zo snel mogelijk iemand te vinden. Hoe simpel kan het leven zijn? In mijn werk ben ik dan ook altijd op zoek naar het antwoord op de vraag welke minimale structuur we nodig hebben om zoveel mogelijk ruimte te hebben om te  leren, ons te ontwikkelen. Dat is de basisvraag bij iedere klus die ik doe. Welke interventies kunnen achterwege blijven, voegen niets toe en staan alleen maar verandering in de weg? Het gaat dus om het elimineren van belemmeringen of beperkingen. Om te zorgen voor een zo groot mogelijke vrijheid. Maar is dat wel verstandig?

Kunst leeft van beperkingen en gaat dood aan vrijheid. Een uitspraak van Leonardo da Vinci.  ’s Avonds kwam Bas langs. Bas is mede-oprichter van Iederwijs, de school waar onze kinderen en wij nog steeds met veel vreugde aan terugdenken. Natuurlijk had ook deze school, waar de vrijheid van kinderen om zelf vorm te geven aan hun leren, haar beperkingen.  Desalniettemin zijn we blij dat we eens de stap of noem het sprong hebben gemaakt. Een sprong in vertrouwen. Wat gebeurt er als we jonge mensen zelf regisseur laten zijn van hun leerproces? Durven we als ouder of als leerkracht de controle los te laten? Wat gebeurt daar op die grens? Voor ons was dat in ieder geval veel leren. Leren gebeurt voor mij op de grens van weten en niet weten. Maar wat is leren eigenlijk? Als ik mijn bijbel, het etymologische woordenboek, er op na sla dan blijkt dat leren van lira afstamt. Het volgen van een spoor. Dus niet het trekken van een spoor waar we leerlingen in zetten maar hen volgen. En dat betekent in aandacht aanwezig zijn.  Niets meer en niets minder. In die zin zou je kunnen zeggen dat leren groeien in bewustzijn is. En heeft dat bewustzijn grenzen?

Gesprekken met Bas zijn altijd gesprekken op de grens. Edge conversations. Geen gezellig gebabbel maar meteen de diepte in. Over John Croft die stelt dat onze toenemende behoefte aan meer heeft geleid tot een enorme complexiteit die niet meer dienstbaar is aan de mensheid. Als een kankergezwel die zich ongelimiteerd vermeerdert, zorgt onze comparing mind, ons verlangen naar meer, beter, verder , er uiteindelijk voor dat we voor een keuze geplaatst worden. Of we maken een evolutiesprong of we vreten onze omgeving kaal en leggen daarbij uiteindelijk zelf ook het loodje. Precies hetzelfde als een kankergezwel doet. Hij eet zijn omgeving op en als er niks meer te eten is, dan vreet hij zichzelf op. Voor John Croft gaat het om in het vuur van die wanhoop te durven zitten. En van daaruit verantwoording dragen voor het leven.

Als je het spel wilt veranderen, moet je het meespelen, vertelt Bas nog. Doe je dat niet dan loop je een sterk risico een slachtoffer te zijn en te blijven. Of je wordt de speler. En die vrijheid of keuze heeft ieder mens.  Alleen kun je die pas ervaren als je aanvaardt wat is. Van daaruit ontstaat ruimte. En dat betekent ook het onder ogen zien van wat niet altijd leuk of beperkend is. Om van daaruit een stap, wellicht wel een sprong te maken.

1,2,3,4,5,6,7,8,9,10..Wie niet weg is, is gezien. Ik kom. 

Aandacht voor aanvaarding

Laat een diamant zich slechts slijpen door een sterkere diamant, door een gelijke diamant of door zand? Een meerkeuze vraag waarvan ik altijd dacht dat er maar één antwoord op mogelijk was. Alleen een sterkere diamant is in staat om een andere diamant in facet te slijpen. Daarom waarschijnlijk ook dat ik voortdurend op zoek was, ben naar ontmoetingen met bijzondere mensen. Mensen die het weten, wat dat het dan ook mag zijn. Mensen bij wie ik mij ook vaak klein voel. Laten die mensen nu in toenemende mate mij bijzonder vinden….En zodra dat benoemd wordt, maak ik mij weer klein en pak ik de ruimte niet die mij gegund is.

Om de ruimte te vullen, is het eerst nodig om mijn plek in te nemen.  Zoveel is mij wel duidelijk. Ron Goudriaan van TU Holland vertelde vorige week een aardige anekdote over het verschil tussen Nelson Mandela en Michael Gorbatsjov. Toen Mandela binnenkwam, vulde de ruimte zich met zijn aanwezigheid. Gorbatsjov nam zijn plek in achter het katheder en er gebeurde niets in zijn aanwezigheid met het publiek. Wat is het verschil tussen deze heren die beide zo'n grote stempel hebben gedrukt hebben op de wereld van nu? En, kan ik dat verschil ook in mijzelf opzoeken en vinden?

En meteen maakt schroom zich van mij meester. Ik kan en mag mijzelf toch niet vergelijken met deze giganten? Hoezo niet? Volgens Isaac Newton kon hij alleen maar tot zijn ontdekking komen door op de schouders van giganten te staan. Hij gebruikte de inzichten van zijn voorgangers en van zijn concurrenten als basis voor zijn werk. En dat doe ik ook. Ik mag graag de uitspraak van Marianne Williamson gebruiken die Mandela aanhaalde in zijn inaugurele rede:

Onze diepste angst is niet dat we ontoereikend zijn. Onze diepste angst is dat we oneindig machtig zijn. Het is ons licht, niet onze duisternis waar we het aller bangst voor zijn. We vragen ons af: Wie ben ik dat ik briljant, buitengewoon aantrekkelijk, getalenteerd en geweldig zou zijn? Maar waarom eigenlijk niet? Je bent toch een kind van God? Je moet je niet kleiner voordoen dan je bent  opdat de mensen om je heen zich vooral niet onzeker zouden gaan voelen. We zijn geboren om de luister van God uit te dragen die in ons woont. Niet slechts in enkelen van ons, maar in ons allemaal. Als wij ons licht laten schijnen, geven we anderen onbewust toestemming om dat ook te doen. Als wij bevrijd zijn van onze eigen angst, bevrijdt onze aanwezigheid automatisch anderen.

Ik heb deze tekst al zoveel keer gebruikt en steeds  weer ontroert en inspireert hij mij diep. Vooral vandaag komt de zin: je moet je niet kleiner maken dan je bent opdat de mensen om je heen zich vooral niet onzeker zouden gaan voelen, stevig binnen. Tijd om mijn rug te rechten en mijn plek in te nemen. Aanvaarden dat ik mijn eigen meester ben.

Wie? Ik? Ja, jij!

Genoeg

Gisteren was de dag van de Vrede maar daar was op Rotterdam Centraal niets van te merken. Hier bonkt het nieuwe hart van Rotterdam. Het klinkt wat agressief. Een hart klopt of het klopt niet.

In het Groothandelsgebouw had ik een afspraak met Bob Hartog van Natuurmonumenten. Dwalend door de gangen doemt het beeld op van de gevangenissen waar ik in een ver leden heb gewerkt. Die zagen er aantrekkelijker uit dan deze portalen.  Maar binnen in de ruimte van Natuurmonumenten is het anders. Hier is duidelijk de menselijke maat gehanteerd. Veel hout en kleur en een bijzonder hartelijke ontvangst. Vind ik altijd erg belangrijk. Ben ik welkom?

Bob is zo’n man die niet lang aan de oppervlakte blijft maar snel de diepte in wil. Ik ook, dat scheelt. Al snel zitten we daar waar we elkaar ontmoeten en hebben een mooi gesprek over idealen en cynisme. Bob is net al ik een grensgebiedverkenner. Het gaat om uitproberen, om het zoeken naar het onbekende. Daarin gaat hij ver, is het niet snel genoeg, behalve als het gaat om het elimineren van wat teveel is. Een feest van herkenning en een goed begin van de dag. Goede gesprekken openen wat soms afgesloten is. Na anderhalf uur nemen we afscheid en weten dat deze ontmoeting een vervolg krijgt.

Bij de ingang van het Groothandelsgebouw sta ik even stil en bewonder het nieuwe CS.  Een prachtig panorama. Het lijkt wel op de zilveren voorsteven van een schip dat uit het niets verrijst. Imposant. Daarachter de twee zwarte doodskisten van Anne Bonnema en op de Westersingel het verleidelijke Calypso en de langzaam zichtbare Diamant van de nieuwe Pauluskerk. Ik besluit om even bij dominee Couvée langs te gaan maar schrik af van de drukte in het tijdelijke verblijf. Ik voel mij even een lafbek.

De dominee heeft op mij een grote indruk gemaakt tijdens een Common Purpose bijeenkomst. Hij is de opvolger van dominee Visser, een ikoon in Rotterdam. Dominee Couvée heeft een compleet andere aanpak. Hij wil verbinden wat schijnbaar niet verbonden kan worden. Yuppen samenbrengen met junks bijvoorbeeld. Het grootkapitaal koppelen aan de grootste armoede. Ik stel mijn bezoek en mijn aanbod om hem te ondersteunen uit en loop verder. Mededogen is mensenwerk, lees ik nog net op een pamflet in het raam.

Op de Hogeschool heb ik een afspraak met Stefan Persaud over projectmethodieken. Stefan is docent bij het IPO, een opleiding die ik heb leren kennen als uiterst kritisch en daarom waarschijnlijk ook zo aantrekkelijk voor mij. Anders dan veel andere opleidingen heeft IPO een duidelijke mensvisie en een professionele visie op het vak van een industrieel produktontwerper. De docenten, stuk voor stuk, zijn ook mensen die grenzen opzoeken en daar hoort kritiek ook bij. Wel aardig om te zien dat de etymologsche afkomst van kritiek het zelfde is als van crisis en crucifix. Het kruis. Alles onderzoeken, in het vuur durven zitten en daarna werken aan het vormgeven. Onderzoek en ontwerp in een mooie balans. “Kritisch gissen en missen”, noemt Stefan dat proces. Betekent natuurlijk ook lekker fouten mogen maken en daar niet op worden afgerekend.

Op weg naar mijn volgende afspraak ontmoet ik een man die ik tijdens een visie bijeenkomst heb ontmoet. Toen maakte hij een uiterst vitale indruk op mij. Nu zat er iemand op de bank die volkomen uitgeblust en afgebrand leek. Levensmoe. Al jaren heeft hij last van zware depressies maar hij lijkt er nu geen enkel verweer meer tegen te hebben. Hij is op. Waar hij vroeger op basis van zijn wilskracht en zijn volledig vertrouwen op de ratio zijn weg wist te vinden, is hij nu niet in staat om zelfs maar zijn weg te vinden in de Albert Hein. Ik heb met zijn goedkeuring meteen Ron Goudriaan van TU Holland gebeld. Kortgeleden maakte ik Ron mee tijdens een presentatie van OMR en was onder de indruk van de complexe eenvoud van deze methode die in korte tijd mensen in staat stelt om weer vanuit de bron te putten in plaats van de bron uit te putten. Ik hoop dat Ron iets voor hem kan doen.

Onderweg naar huis kwam een mail binnen van de Gemeente Rotterdam dat ze mijn concept voor teksten op de bruggen van de Blauwe Verbinding op Zuid bijzonder gewaardeerd hebben. It gjit oan.

Mijn hart klopt even sneller als ik door de menigte van CS het juiste spoor zoek.

Reflectie en Resonantie

Wie zijn leven ervaart als tegenwind, loopt doorgaans in de verkeerde richting. De laatste tijd gaat het mij bijzonder voor de wind en maak ik meters in mijn ontwikkeling. Een mooi woord: ONTWIKKELING. 12 letters en midden in staat IKKE. Wie ben ik en waar ga en sta ik voor? Ik merk dat hoe dieper ik durf te gaan in het stellen van die vraag, hoe meer het resoneert in mijn buitenwereld. Zo binnen zo buiten. Met meer woorden: je buitenwereld is een projectie van je binnenwereld. Ik krijg dan ook de klanten die ik verdien. En die mij verdienen. Misschien moet  ik het woordje ver uit verdienen halen. Komt het dichterbij.

Gisteren ben ik door Vialis benaderd voor een tweedaagse met de directie. Vialis houdt zich onder andere bezig met dynamische verkeerssystemen. Je zou kunnen zeggen dat  het bedrijf er voor zorgt dat mensen veilig en snel van A naar B kunnen. Tijden veranderen en veranderende tijden vragen om andere verbindende verhalen en met de vraag om  hen te begeleiden in het formuleren van een nieuwe missie kwamen ze bij mij. 

Deze vraag trok mij ook weer naar binnen. Wat is mijn missie en in hoeverre is die anders dan voorheen? Als ik mensen vertel wat mijn missie in het leven is, dan geef ik meestal als antwoord: VERBINDEN. Ik breng mensen aan tafel en haal naar boven wat vaak onder tafel verborgen ligt. En ik bezit het vermogen om mensen daarop te verbinden. Mensen aanvaarden veelal snel mijn spiegel. Dat is wel eens anders geweest. Had vast te maken met het ongemak om in mijn eigen spiegel te kijken. Maar wat is er nu anders in mijn verhaal?

De laatste tijd merk ik dat mijn ideeën over verbinding zijn verschoven. Eerst lagen die vooral op het horizontale vlak. Het versterken van de relaties tussen mensen. Nu komt er een component bij die meer verticaal is. Verbinding mogelijk maken door mensen aan tafel te krijgen en hen te verbinden met wat onder en boven tafel verborgen ligt.  Zichtbaar maken wat nu nog vaak onzichtbaar is.

2012 is door de VN uitgeroepen als het  jaar van de co-operatie.  Niet voor niks natuurlijk. We zijn wel erg individualistisch geworden en op zich is daar natuurlijk niks mis mee. Iedere actie roept een soortgelijke tegenreactie uit, nietwaar? Het is niet meer dan logisch dat in deze tijd  de nadruk ligt op het vinden van een nieuwe balans. Meer gemeenschapszin . Alleen gemeenschap begint niet met gemeenschap.  Het begint met een aantrekking, een blik, een voorzichtige aanraking. Als ik bij de eerste blik mijn vrouw had besprongen, was ze nu niet al 33 jaar mijn levenspartner geweest.

Vandaag ga ik bezig met een vervolg op de integratie-dag van Philips van twee weken geleden. Philips had Indal, een belangrijke concurrent op het gebied van buitenverlichting overgenomen en aan mij was gevraagd om deze team dag te faciliteren. Zorgen dat de verschillende partijen op één lijn kwamen en zin kregen om verder met elkaar op te trekken. En dat gebeurde. Er werd veel gelachen en gedeeld. Veel kwam op tafel. Nu is het zaak om mensen blijvend te verbinden op een nieuw verhaal. En dan niet alleen de medewerkers maar ook de markt. Die grensvlakken opzoeken en deze dan niet zien als scheidingslijnen maar als verbindingslijnen. In die ruimte voel ik mij thuis en en doe ik mijn ding. Omdat ik niet anders wil. Nu alleen nog een goed voorstel schrijven. En kan ik mij voorstellen dat ik die vervolgklus ook krijg? Ja. Als ik de spiegel maar aanvaard. 

Nieuwsgierig

Het is voor mij moeilijk om van de schoonheid van de schepping te genieten als ik naar de lijsttrekkers kijk die gisteren gewonnen of verloren hebben. Wat een verbale diarrhee. Geen substantie, alleen gebabbel aan de oppervlakte. Maar wat gebeurt er onder de oppervlakte? Crisis met nog weinig zicht op catharsis. En toch is die waarneembaar als je met andere blikken gaat kijken. Niet vanuit chagrijn maar vanuit nieuwsgierigheid.

Een goede vriend herstelt op dit moment van een ernstige ziekte. Kanker. Zelf is hij eind 50 en heeft een dochtertje van 3 jaar. Het mooie is dat hij zich niet laat leiden door angst maar door nieuwsgierigheid. In zijn hele leven heeft hij nog nooit in het ziekenhuis gelegen en nu wordt hij geopereerd en gaat hij van onderzoek naar onderzoek. Zelf doet hij dat ook. Onderzoeker en Ondervinder in één. Of misschien zou je kunnen zeggen dat hij ondernemer is van zijn eigen levenspad. Met alle risico’s van dien. Ik herinner mij een mooie uitspraak van hem: “Je moet je daar hechten waar je niet wilt zijn.”

Misschien is het wel het verschil tussen noodlot en lotsbestemming. Veel mensen ervaren de tijd van nu als bedreigend noodlot dat op hun pad komt en waar ze niet van weg kunnen. En intussen doen ze, we allemaal pogingen om maar van het Pad af te gaan om daarmee niet de gevolgen onder ogen te hoeven zien. Een beetje zoals kinderen zich verstoppen onder de dekens en tegen zichzelf zeggen dat ze er niet zijn.

Vanavond heb ik een ontmoeting met bijzondere mensen. 5 mensen die allemaal uitblinken op hun vakgebied. Allemaal bouwers en architecten. Grensgebiedverkenners die grenzen niet zien als scheidingslijnen maar als verbindingslijnen. Die nieuwsgierig zijn naar wat er aan de andere kant te vinden is. Het thema van vanavond is evolutiesprong. Blijven we aanmodderen waarbij we pogen om met steeds strakkere sturing de opgaven van deze tijd de baas te blijven of maken we binnen organisaties en binnen onszelf een sprong naar een volgende laag? Wordt vervolgd!

JA

Ik ben ontstemd. Waar zeg ik ja tegen en waartegen nee? Aan welke stem geef ik gehoor? Die van het hoofd? Stemmetjes die altijd beginnen met als….dan. Of nog machtelozer: Ik zou willen dat…. Ik zou willen dat mijn dochter niet verliefd zou worden op die looser. Of ik zou meer geld willen hebben. Ik zou willen dat mensen eindelijk doorhebben dat Geert Wilders leidt aan een ernstige vorm van afasie. Om vervolgens te concluderen dat ik er toch niks over te vertellen hebt. En dan kan ik wel gaan zeuren, klagen of boos worden, de werkelijkheid wordt er niet anders op. Het enige dat gebeurt is dat ik pap in mijn benen krijg en lood in mijn schoenen. En rond is het cirkeltje van machteloosheid.

Grote ja en kleine ja. Iedere dag maken we duizenden keuzes. Allemaal kleine ja-tjes en nee-tjes. Andijvie of couscous? Links of rechtsaf? PVDA of VVD? Grote vragen lijken altijd te gaan om mogelijk grote omwentelingen. Kies ik voor die vrouw die mij uitdaagt om alles te geven wat ik heb, ook al is ze twintig jaar jonger, of moet ik toch meer op zoek naar iemand van mijn eigen leeftijd? Gelukkig zijn dit hypothetische en geen autobiografische vragen. Echt niet!

Gisteren een mooi gesprek gehad met een man van eind ’40 die twijfelt over een bestaan met een 20 jaar jongere vriendin. Zo hypothetisch was het dus niet. Een vriendelijk vitale vent met een bijzonder vitale vriendin. Zo op het eerste gezicht een leuk setje. Maar wat als er vragen uit je omgeving komen als: “Is dat je dochter?” Wat doet dat dan met je? In ieder geval deed het veel met de man die aan mij had gevraagd om hem op dit punt te spiegelen.

Wie liefheeft, stelt grenzen. Wie onverschillig is, tolereert. Ik begrensde hem door God aan tafel uit te nodigen. Hypothetisch dan. Hij mocht aan God één vraag stellen maar dat moest dan wel de goede zijn. God heeft natuurlijk veel meer vragen om te beantwoorden. Zijn vraag aan de Heer was hoe hij moest omgaan met een vrouw die 20 jaar jonger was. Voor God was deze vraag nog niet echt ‘spot on’ en vroeg de man om deze vraag mee naar huis te nemen en hier later op terug te komen. In het verhaal, al het lijden is te verdragen als het maar in een verhaal past, kwam naar voren dat de buitenwereld, de mening van men, wel erg belangrijk is. In mijn leven heb ik al vaak meegemaakt dat mensen liegen, bedriegen, moorden en verkrachten alleen uit de behoefte er bij te horen. Kijk maar naar Geert Wilders. Of naar mij. Gewaardeerd worden. Daarvoor doen mensen alles. Eén van mijn grote leermeesters, Byron Katie, was daar heel duidelijk over: “If I would have one prayer, it would be like this. O, Lord spare me from the desire of being loved, appreciated and validated.”

Angst is meestal de schaamte over ontmaskering. Of is het juist andersom? Ik vroeg wat zijn grootste angst was terwijl ik mijzelf die vraag ook stel(de). Wel gek eigenlijk, mijn grootste angst is zowel mijn grootste verlangen. Ontmaskerd worden en zichtbaar zijn zoals ik werkelijk ben. Gelukkig heb ik langzamerhand een aantal mensen om mij heen verzameld die dwars door mijn afweer heen prikken waarvan Renée, mijn vrouw, wellicht het meest dichtbij kan komen. En wat heb ik haar lang van mij afgehouden….Pas na een jaar of 15 kon ik mijn grote JA woord aan haar geven. En wat heeft mij dat een moeite gekost. Slapeloze nachten had ik vlak voor de huwelijksdag om uiteindelijk vanuit mijn hart JA tegen haar te zeggen. En in dat JA naar haar, zei ik JA tegen of voor het Leven. En iedere dag bevestig ik weer dat ene kleine woordje aan haar.

En nu moet ik naar de stembus van mijn vrouw. Kies ik strategisch of kies ik vandaag vanuit mijn hart?

Stakende stemmen

Vanmorgen word ik wakker met een stemmetje dat zegt dat ik moet schrijven. Gewoon weer lekker om 5 uur opstaan en woordjes melken. Luister ik naar die stem of draai ik mij weer om en probeer ik mij zelf weer in slaap te woelen? Ook dat is natuurlijk weer een stemmetje. Naar welke stem ga ik dan luisteren? Hoe weet ik nou wat goed voor mij is?

Stemmen. De hele dag door. “Doe dit. Laat dat.” In het prachtige boek, Terug van nooit weggeweest, beschrijft  Jan van Delden de lotgevallen van Odysseus die na 20 jaren omzwervingen weer terugkeert naar Ithaka. Eindelijk thuisgekomen moet hij nog de strijd aan met de 108 vrijers die dingen naar de hand van zijn Penelope. 108 vrijers. Stemmen in je hoofd. Een voortdurend Ajax-Feyenoord. Ik en de ander.

Morgen is het tijd om mijn stem uit te brengen. Een keuze te maken uit het gekakel dat de laatste weken de media domineert. Stemmen is kiezen. In mijn leven ben ik er wel achter gekomen dat als ik niet kies, er voor mij wordt gekozen en dat laatste heeft het mij niet altijd gemakkelijker gemaakt. Alhoewel ik dat ook weer betwijfel als ik het overdenk. Maar eigenlijk betwijfel ik alles als mijn denken mij weer overneemt. Mediteren dan? Lekker stil worden van binnen? Staken de stemmen dan? Eventjes. Totdat ik weer in de file sta, iemand voorpikt bij de bakker of als ik Geert Wilders hoor praten.

Inmiddels is het half zeven en ik ben blij dat ik naar het stemmetje heb geluisterd dat mij sommeerde om naar beneden te gaan om te schrijven. Het doet mij goed als ik mijn woordjes melk. En waarom dat zo is? Ik heb geen idee. “Je moet gewoon doen wat het is dat je niet kunt laten,” zou mijn vader zeggen. En dankbaar zet ik een punt achter deze zin. 

Voorbij de Helpoort

Via de Helpoort en door de Poort van Waarachtigheid liepen we toen we de koperen klanken van een fanfare orkest hoorden. We pakten een picknickkleedje uit een kist en nestelden ons onder een oude linde. Eindelijk kon de zware rugzak af. Zodra ik de klanken van een tuba hoor, tuiten mijn lippen zich als vanzelf, bollen mijn wangen zich, krullen mijn mondhoeken omhoog  en blaas ik mijn partijtje mee. Zielsgelukkig. Een blauwe lucht, een enthousiast orkest en mijn oudste dochter die vertederd naar haar vader kijkt. Het orkest besluit na een Franse sessie met Non, je ne regrette rien.

Geluk valt niet te plannen. Het gebeurt je op momenten dat je het niet verwacht. Het ene moment loop je te zeulen met een veel te zware rugzak in een veel te hete septemberzon, het volgende moment lig je ontroerd op je rug te luisteren naar bloasmuziek van Sint Cornelius uit Borgharen.  Geluk heeft met tijd niets te maken. Of misschien wel alles. Het hangt er maar van af hoe je tijd definieert. De oude Grieken kenden daar twee begrippen voor: Chronos, de onverbiddelijke, lineaire tijd, de klok,  en Kairos, de gepaste tijd, het kompas. De tijd die niet verloren gaat en die je voelt bij overlijden of verliefdheid. Of bij een optreden van een fanfareorkest of een volledig opgeruimd aanrecht. Tijd die in sommige gevallen stil lijkt te staan en waarin JIJ niet meer degene bent die plant. Het overkomt je en dan niet als Slachtoffer maar als Speler. Een essentieel verschil.

Geluk valt wel te plannen.   Of wellicht is het beter om te zeggen dat je wel de omstandigheden kunt creëren waardoor het geluk jou kan vinden. Voor mij betekent dat dat ik open sta voor mijn omgeving en dat ik mij kan laten verrassen.  Misschien zou je zelfs mogen zeggen dat het een keuze is. Of je kiest er voor om Slachtoffer te zijn en te blijven of je kiest er voor om Speler te zijn. Kiezen voor Verwarring of  voor Verwondering? Verwarring gaat altijd gepaard met vechten, vluchten, vermijden, verdringen, verharden, verstarren en verzuren. Verwondering start met verbazen, verrassen, verbeelden en vreugde en vrede. Een Veessie. Om van Verwarring in Verwondering te komen is het nodig om de tijd te Vertragen en te Voelen. En versteld zijn wat in dat proces naar boven wil komen.

Indal en Philips. Deze week was ik facilitator bij de eerste teamdag van het nieuwe salesteam van Philips Indal. Philips heeft kortgeleden Indal, haar grootste concurrent op het gebied van Outdoor Lighting,  overgenomen en mijn inschatting was dat er met name bij de Indal mensen enige verwarring zou kunnen zitten. Ik had de dag ervoor alle mensen nageplozen op Facebook en Linkedin en van een aantal mensen een duidelijk profiel gekregen. Hoe meer iets gekend wordt, hoe groter het respect.

Zien, horen en begrijpen. Ik hield een korte incheck ronde waarin mensen zichzelf voorstelden, vertelden welke rol ze speelden in de organisatie en iets over zichzelf zeiden dat anderen wellicht niet zouden weten. Het leverde mooie ontroerende verhalen op over bijdragen aan het welzijn van Braziliaanse zwerfkinderen of vrijwilliger zijn bij een gehandicaptenorganisatie. Waar weinig werd verteld kon ik inspringen met wat ik op internet was tegengekomen. Wat ook hielp was mijn vermogen om iedereen binnen een half uur bij naam te kennen. Mensen voelen zich dan al snel gezien, gehoord en begrepen. En dat is nodig om ook anderen, en dus ook de aanvankelijke vijand, te kunnen zien, horen en begrijpen.

C’est le ton qui faites la musique. De toon was gezet en de dag werd een groot succes. Er werd gedeeld, veel gelachen en mensen hebben zin gekregen om met elkaar verder te gaan. Geluk valt niet te plannen maar met een beetje echte aandacht kom je wel iets dichter in de buurt. Moet je natuurlijk wel voor openstaan en je eigen partijtje mee willen blazen.

Heeft u behoefte aan een aandachtige dirigent die kan zorgen voor een onverwacht akkoord? 0654784228

De Volharding

Hoe hectischer de tijd, hoe meer behoefte aan oasen. RDM Campus is zo’n oase in een stad die geregeerd lijkt te worden door de tijd. Alles komt en gaat. Inademen, uitademen zonder een tel rust. Aan boord van de Aqualiner zit ik naast een echtpaar van in de 80. Waarom ze vandaag naar Heijplaat gaan. De man kijkt mij vol onbegrip aan. “Meneer, ik heb daar 41 jaar gewerkt als scheepsbeschieter. Mijn vader werkte er ook. Als klinker.”

Een prachtig wolkendek. De zon breekt even door de wolken heen en valt precies op een passerend containerschip. De Volharding uit Vlaardingen. De man naast mij vertelt over zijn tijd op RDM. Hoe hij als zestienjarige met zijn vader door de poort liep met duizenden andere, voornamelijk, mannen. Zijn tijd op de bedrijfsschool. Eindeloos blokjes schaven en schuren. Hij viel op. Al snel werd hij gevraagd om toezicht te lopen toen de baas ziek werd. Om vervolgens als bonhouder veel oudere mensen in te delen. “Een heftige tijd. Zo’n jong gassie dat leiding kwam geven aan mannen die soms al 40 jaar hadden getimmerd.”

Op de kade van de Dokhaven is het druk. Veel grijze en kale hoofden. Ik denk dat de gemiddelde leeftijd rond de 75 is. Mensen voor wie de herinneringen belangrijker zijn dan de waan van de dag. Wat is waan en wat is waar. Een fanfare orkest, Dockyard Rotterdam, heet de gasten welkom. Vandaag is het feest op RDM. Oud en nieuw komen even bij elkaar.

Tussen al het grijs ontwaar ik het zwarte kapsel van Gabriëlle Muris, project directeur van RDM Campus. Het valt mij op dat ze de laatste tijd steeds meer ontspannen is. Het zal vast met de tijd te maken hebben. In mijn carrière ben ik er achter gekomen dat het ongeveer 4 jaar duurt voordat je iets nieuws werkelijk in je vingers hebt. Het heeft mij 4 jaar gekost voordat ik een echt goede docent was. Vier jaar voordat ik een goede onderwijsvernieler werd en ook 4 jaar voordat ik een goede ondernemer werd. Althans, dat wilde ik schrijven. De eerste twee kloppen wel. De klappen van de zweep van het ondernemerschap heb ik nog steeds niet echt onder de knie. Ik ben nog te veel de onderwijzer, de onderzoeker.

RDM Campus is de plek waar onderwijs, onderzoek en ondernemerschap elkaar vinden in diverse innovatie projecten. En het begint er op te lijken dat dat gaat lukken. Er ontstaat steeds meer synergie tussen de drie. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de samenwerking met Imtech in het project over onbemande vaartuigen. Imtech anticipeert op de toekomst door samen met RDM Campus te investeren in onderzoek naar de mogelijkheden van onbemande vaartuigen, het liefst op basis van nul emissie. Het realiseert zich tegelijkertijd dat dit een project is dat tijd nodig heeft. Voor de Hogeschool is dat prachtig omdat het zo de mogelijkheid heeft om in de curricula, klinkt toch wel erg op rucola, ruimte in te bouwen voor dit project. Onderwijs, onderzoek en ondernemers in een win win win relatie. 1+1=11. Tijdens de bijeenkomsten tussen Imtech en HR ervaar ik ook mijn meerwaarde. Ik merk dat techneuten erg de neiging hebben om snel naar de oplossing te gaan. Naar het wat en hoe. Ik stel vooral de Waarom vraag. Waarom is het voor Imtech van belang om dit project met de Hogeschool Rotterdam te doen. Waarom is het voor de Hogeschool van belang om dit project met Imtech op te zetten. Als het Waarom duidelijk is, volgt het Hoe en het Wat als vanzelf. Inside Out en dan Ouside In. Als mensen de zin zien, krijgen ze zin.

Gemeenschap begint niet met gemeenschap. Warmte vergt jaren van groei. In het Innovation Dock zie ik dat de man die met mij in de Aqualiner zat, collega’s tegenkomt van 20 jaar geleden. Ze slaan elkaar op de schouders. Verhalen worden opgehaald. Vreugde om het weerzien. Maar ook omdat de plek waar zij een groot deel van hun leven doorbrachten, een nieuwe bestemming heeft gevonden. Vanuit een diep respect voor het verleden wordt hier de toekomst verbeeld. “Jezus Christus. Wat is het hier mooi geworden.”

Dankbaarheid en trots. Het was een mooie dag vandaag. Een dag waarop verleden, heden en toekomst even bij elkaar kwamen. Met oprechte dank aan Aat die naast mij kwam zitten in de Aqualiner. En ook aan Bert en Gabriëlle, eigenzinnige professionals die streven naar onafhankelijkheid in een toch wel erg regelrijke omgeving. Ze houden vol en laten zien dat verandering soms gewoon een kwestie van visie en volharding is. 

Intentie en potentie

Je diepste intentie bepaalt het uiteindelijke resultaat. Dat bleek vorige week weer tijdens een training aan het ICT/ Telecom projectteam van de Noord Zuid lijn in Amsterdam. Zeven hoogwaardige professionals, de top op het gebied van ICT en vervoerssystemen in Nederland. Razendsnelle denkers. Een relatief jong team dat nog maar sinds een paar maanden in deze samenstelling opereert. En opereren is natuurlijk nog niet hetzelfde als samenwerken. De kwaliteit daarvan wordt bepaald door bekwaamheid en betrokkenheid. De eerste is in ruime mate aanwezig, betrokkenheid ontstaat uit de bereidheid om de ander te leren kennen. Niet alleen in de functionaliteit van collega maar vooral als mens. Hoe meer iets gekend wordt, hoe groter het respect. Dat was dan ook het thema van de dag. Elkaar beter leren kennen. Omdat mensen die elkaar kennen, elkaar ook durven aanspreken op gedrag. Het kenmerk van een professionele organisatie. En dat is meer dan een organisatie van professionals.

In heel mijn loopbaan tot nu toe heb ik nog nooit zoveel ruimte gekregen als in deze opdracht. Een goed voorgesprek en daarna een offerte die moeiteloos werd goedgekeurd. Ook met betrekking tot de agenda van de dag kreeg ik carte blanche. Alle vrijheid om te bepalen. En dat in een complexe omgeving als de Noord Zuid lijn waar alles toch wel aardig onder een microscoop wordt gelegd. En dat ook nog eens in een tijd waarin we in onze drang naar resultaatgerichter werken langzamerhand zijn doorgeslagen in het te veel. Te veel en te gedetailleerde regels en formats, teveel onderzoeken en rapportages. Een streven naar maximale controleerbaarheid en voorspelbaarheid. In een eenzijdig streven ligt het sterven al besloten.

Vanuit de leerpsychologie is bekend dat mensen gemotiveerder zijn naarmate er voldaan is aan de volgende psychologische basisbehoeften: AUTONOMIE, RELATIE en TALENT. Autonomie kan omschreven worden als de kwaliteit van mensen om hun eigen leven vorm te geven binnen de grenzen die de omgeving biedt en de grenzen van de eigen mogelijkheden. En de mogelijkheden van dit team zijn erg groot. Allemaal mensen die ruimschoots hun sporen hebben verdiend omdat ze iedere keer weer in staat zijn om zich aan te passen aan wisselende complexe contexten. Je zou het ook een groot vermogen tot leren kunnen noemen. En dat heeft dat team in bijzondere mate. Ook tijdens deze teamdag daagden ze elkaar uit of beter, nodigden ze elkaar uit om grenzen op te zoeken. Raakvlakken te vinden. Functionele maar ook persoonlijke grenzen werden opgezocht en respectvol overschreden waarbij grenzen niet als scheidingslijnen maar als verbindingslijnen worden gezien. Wel aardig dat volgens Jean Piaget er steeds complexere structuren worden gevormd in je hersenen in het creatieve proces van aanpassing of zoals hij dat noemt, accommodatie. En die heb je ook wel nodig in een complexe organisatie als de Noord Zuid lijn.

Wat mij iedere keer weer opvalt, is dat naarmate mensen autonomer functioneren, ze meer in relatie willen zijn met de context waarin ze werken. In relatie met het grotere geheel. Ik ben omdat wij zijn. Ieder wil zijn prestaties leveren maar wel in lijn met het grotere geheel. Dat maakt juist dit team succesvol. Dat maakt dit team tot, zoals Linda Gratton aangeeft een hotspot. ‘Een hotspot = (samenwerkingsgericht denken x grenzen overschrijden x een aanstekelijk doel) x productief vermogen.’

Met name het laatste, het productief vermogen, is van doorslaggevend belang en wordt volgens mij gevormd door de verbeeldingskracht van dit team. De hele dag door gingen prachtige metaforen over de tafel. Van dansende flamingo’s en stampende olifanten tot het neerlaten van de ophaalbrug van het kleine gallische dorp. Met het denken, het voortdurend downloaden van onze harde schijf creëren we maar weinig. Alleen door te verbeelden dat het ook anders kan, realiseren we nieuwe grenzen. Zoals Loesje zegt: een grens is een wens om verder te gaan. 

In den Beginne

Zojuist in bad geweest. Ik voel mij grieperig en ik weet dan nooit of een bad op die momenten goed is of juist niet. Ik merk wel dat ik mij niet kan overgeven aan ontspanning, ongelukkig genoeg ontspan ik ook niet in het overgeven. In plaats daarvan bereid ik mij voor op mijn bijdrage tijdens een congres van de HBO Raad. Over de rijke leeromgeving. In mijn leven heb ik gelukkig vele van die scholen mogen bezoeken en mogen bijdragen aan de ontwikkeling. Scholen.  Afkomstig van scolae dat letterlijk vrije tijd betekent. Voor mij zijn rijke leeromgevingen scholen met een minimale structuur en een maximale vrijheid. Niet de vrijheid in de zin van ‘zoek het maar uit’ , maar plekken waar we de ruimte ervaren en gestimuleerd worden om nieuwe wegen te verkennen. Vrijheid met Verbondenheid. Waar leren ontdekken is. Of ontwikkeling. Heb dat altijd een mooi woord gevonden. ONTWIKKELING. 12 letters en midden in staat IKKE. Ken U Zelve stond bij binnenkomst van de tempel van het Orakel van Delphi. Niets teveel stond geschreven bij de uitgang. Ik dreig mij weer te verliezen in het teveel.

O die Zee

Een jaar of zes geleden hebben vrienden en ik het Ithaka Project opgericht. Een 12 weeks traject met ontspoorde jongeren met het verhaal van de Odyssee als thema. De omzwervingen van de held Odysseus, de oorlog in Troje, zijn terugreis die maar niet wilde vlotten omdat Posiedon iedere keer dat hij dacht dat hij thuis was, weer een belemmering opwierp. En eenmaal thuis aangekomen moest hij ook nog eens keer de 108 vrijers die de hand van zijn Penelope wilden hebben, vermoorden. De reis van de held die op weg gaat, zijn missie ontdekt, op weg daar naar toe vele twijfels tegenkomt en gelukkig ook zijn Mentor. Die zijn talenten ontdekt maar ook bewust wordt van de talenten die hij nog heeft te ontwikkelen om thuis te komen. Talenten waarop hij uitgedaagd wordt en af en toe lijkt eht alsof het hem nooit zal lukken. En dan heb je 1 keer al die talenten ontdekt en kom je op een plek terecht waar je verleid wordt om vooral maar niet naaar huis te gaan. Een dijk van een rechtspositie, prachtige vrouwen, het lekkerste eten en 26 keer seks op een dag. Welke man verlangt dan naar huis? En gelukkig komen dan de Goden in beweging en sturen Hermes, de man van de gevleugelde woorden. Boodschapper van de Goden en bedrieger van zijn broer. Hermes wakkert het verlangen aan en voorziet hem van de middelen om een vlot te bouwen. En vlot een beetje.

E=Z X M X T

Het Ithaka Project kende een eenvoudige formule: E=ZxMxT. Eigenaarschap= ZelkennisX MissieX Talent. Met de twaalf jongeren vertrokken we met de Helena, een rivierschip, van het RDM terrein dat zes jaar geleden nog woest en ledig was. Militaire oefeningen in de dokken en voor de rest was het om het in het Rotterdams te zeggen een achterlijke teringzooi. Wie had toen de metamorfose kunnen voorspellen? It all started when a few friends and I started tlking  at the kitchen table. Waren de woorden van Wangaari Maathai toen ze de Nobelprijs in ontvangst mocht nemen.  

Ik typ nu hele andere woorden dan ik in bad had bedacht. Daar was ik meer bezig met mezelf te presenteren aan een nog niet bestaand publiek waarschijnlijk in woorden die maandag toch anders uit mijn mond komen. Waarom houd ik mij toch zo bezig met het willen vestigen van aandacht op mijzelf en tegelijkertijd niet de aandacht op mij zelf wil vestigen? En dan ook nog eens op een manier dat andere mensen niet zien dat ik de aandacht op mijzelf wil vestigen. Ik verlies mij zelf uit het oog voor een moment in de toekomst dat waarschijnlijk toch niet zal plaatsvinden. Dus waarom de woorden niet laten rusten tot het moment van maandag is aangebroken? Er staat immers niets op het spel?