Rouwen? Bouwen!

http://prezi.com/osxe9a6a8n5q/het-verhaal-rotterdam/

Tussenruimte

Weerzin of weer zin? Gewoon een kwestie van ruimte scheppen tussen de woorden.

Innerlijk kompas

Ode aan Rotterdam

Rotterdam. Het  bombardement. Een weggevaagd centrum. Stad zonder hart. Brandgrens. Leegte. Waaiende winden over het Weena. Geen grootse beeldhouwwerken, behalve Jan Gat. Wel grootse architectuur. Bouwmeesters die over de hele wereld gevolgd worden.  De kist van Quist, New Orleans, De Rotterdam, Calypso. En dan die bruggen. de Zwaan, de Willemsbrug. En wat te denken van de fietstunnel onder de Maas? Misschien wel het indrukwekkendste monument van Rotterdam.

Slopen en bouwen. Het handelsmerk van deze stad. Hier bonkt het hart van Rotterdam. Op de Westersingel, de Hoogstraat, Heijplaat, het nieuwe Hoboken. Maar hoort een hart te bonken? In een duizelingwekkend tempo werd en wordt de slopershamer gehanteerd. Is Rotterdam dan nooit af?

Rotterdam. De Delta, waar de krachten van zee en rivieren elkaar ontmoeten. De rivier die sterft in de armen van de zee. Misschien dan niet meer de grootste haven ter wereld maar dan toch wel het episch centrum op het gebied van watermanagement en bouwen, waar de hele wereld haar ogen op richt en vragen stelt. En antwoorden krijgt.

Rotterdam. Doorvoer haven. Dynamiek. Het komt binnen en vertrekt. Duizenden kilometers oliepijpleiding. Continue tijdelijkheid. Constant in beweging. Nachttreinen naar het achterland. Het economisch kloppende hart van Nederland, misschien wel van Europa.

Rotterdam. Rauw. Bot. Stad zonder politieke omgangsvormen. Sterker door strijd. Er op of er onder. De rug rechten. Niet buigen. Altijd op zoek naar een tegenstander. Noord- Zuid. PvdA-Leefbaar.  Ajax-Feyenoord.

Rotterdam, de stad waarin schoonheid afgewisseld wordt met de deprimerende grijze grauwheid in naoorlogse wijken. Gelukkig weet je dat die ook worden gesloopt. Kwestie van tijd en dan wordt het in die wijken ook mooi om vervolgens waarschijnlijk weer te worden gesloopt. Maar het wordt wel steeds mooier.

En dan die rivier. De enige constante in Rotterdam. Geen stad in Nederland ligt zo fraai rond de rivier gedrapeerd als Rotterdam. De Maas. De rivier die Noord en Zuid verbindt. Fysiek maar niet emotioneel. Rotterdam Zuid, ondanks de prachtige bruggen, de kop van Zuid, de trams en de metro nog steeds het lelijk eendje in de stad. Geen bedrijvigheid. De bedrijven zitten aan de overkant of op de Maasvlakte.

Rotterdam Zuid. Probleemcumulatiegebiedenbeleid. Vier keer de woordwaarde. Sociale vernieuwing, krachtwijken, prachtwijken, Vogelaarwijken. Maar een teringlijder blijft een teringlijder ook al noem je zijn kwaal tuberculose, tbc of tb.

Rotterdam, gemeenschap van gemeenschappen.  Ruim 600.000 stemmen te horen, verdeeld over 174 stammen. Stad van jonge mensen. Van jong gepensioneerden ook. De enige stad in Nederland die niet vergrijst maar juist verjongt. Jonge mensen die wij soms niet meer verstaan.

Rotterdam, een stad in beweging. Rusteloos zijn weg zoekend. Tussen in- en uitademen zit vaak een moment van rust. Rotterdam gunt zich die tijd vaak niet.

Wij zijn Rotterdammers en hebben misschien daarom ook last van de tijd. Doorgaan. Verder gaan. Niet teveel ouwezeikhoeren maar poetsen. Daarmee soms onszelf en elkaar voorbij lopend. Tijd om stil te staan waarom we doen wat we doen.

Rotterdam. Stad van verlangen en afscheid. Is het de haven die plannen en verlangens net zo makkelijk weer mee terugneemt naar de zee of elders? De haven die zelf ook vertrekt? Wat betekent het concentreren van bedrijven op de Maasvlakte? Ruimte!.......... Ruimte die is ontstaan omdat de haven zich terugtrekt uit de stad. En met die ruimte komt een nieuwe Richting. Rotterdam krijgt weer haven terug. Krijgt terug wat ze gaf. Een mooi cadeau. En dat mag gevierd worden. Taart. En hoe verdelen we die? Een te snelle vraag. Rotterdam krijgt een cadeau terug. Rijnhaven. Een grote uitdaging. Zijn wij in staat om in deze haven maar ook in andere havens de natuurlijke dynamiek en processen te herstellen? En wat betekent dat voor ons denken over en omgaan met het water? Als we niet meer vechten tegen het wassende of wegebbende water maar deze juist verwelkomen in ons denken?

Rijnhaven. Een fantastisch cadeau. Voorzichtig uitpakken nu. Niet te gretig graaien. Aandacht. Nu. Wat gaan we doen? En wat gaan we laten? En waarom? En met wie? Voor wie?

het kloppende hart van Rotterdam

Gisteren was er een bijzondere bijeenkomst bij de Speakers Academy in Rotterdam. Het consortium dat zich bezighoudt met de ontwikkeling van de Rijnhaven hield daar een eerste presentatie voor speciale genodigden. Mij was gevraagd om een verhaal te schrijven. Niet over het stapelen van stenen maar over de mensen die in dit gebied leven. Over het belang van relaties.

Rotterdam is de stad van Malika. Het kloppende hart van Rotterdam. Een Rotterdams meiske van 4 dat woont in in de Joubertstraat, vlakbij het Afrikaanderplein. Voor haar geen aangelegde speeltuin. Heeft ze niet nodig. Ze heeft de straat.

Als de stratenmakers zijn verdwenen, ziet zij haar kans schoon. Ze peutert de straat open om iets nieuws te bouwen. Kijkend naar Mailka, wie of wat zie ik dan? De stenen, het zand, het strand, de zee …… de ruimte die zij weet te creëren?  Zie ik haar?

Hoe ziet haar leven er over pakweg 30 jaar uit? Hoe ziet ons leven er dan uit? Wat hebben we gerealiseerd? Wat hebben we bijgedragen aan de ontwikkeling van deze stad? Welke bijdrage hebben we geleverd aan de ontwikkeling van Rotterdam Zuid? En welke aan het leven van Malika? En dat van haar kinderen? En die van ons?

Laten we een sprong in de tijd nemen en de klok even stilzetten. Eventjes maar, we zijn en blijven Rotterdammerts. Het is 2040. Een nog ongedeukt verhaal.

Malika is 31. Slim, sociaal. Moeder van twee dochters. Ondernemer. En onderzoeker. Ze woont en werkt in de Rijnhaven waar ze een populair drijvend paviljoen runt. OER. Een winkel, een gezondheidscentrum en een eerlijk eetcafé waar streekeigen producten op de kaart staan, waar maaltijden geserveerd worden die gemaakt zijn met respect voor de natuur. En die natuur is soms heel dichtbij. Op steenworp afstand liggen de drijvende kassen. Ernaast de Levende Buitenplaats, de stadsboerderij waar haar dochters graag komen en waar  Malika nauw bij betrokken is.

Mailka is verknocht aan dit gebied. Eigenlijk altijd al geweest. Ze herinnert zich de markt op het Afrikaanderplein. De geuren. De wandelingen met haar moeder. Het bankje op de Capuccinokade waar ze met haar moeder over het water tuurde. De limonade die ze kreeg van Oer, de eigenaar van OBBA. Ze weet nog hoe de Rijnhaven zich langzaam vulde. Schepen in de haven die baggerden of zand opspoten. Zand dat langzaam plaats maakte voor groen. BBQ met de hele familie op warme avonden in het neiuwe park. En later……. hoe ze leerde zwemmen en speelde op het strandje dat werd aangelegd. De magie van het het opkomende en afgaande water.

Ze herinnert zich het laatste jaar op haar basisschool, de Nelson Mandela- school, schuin tegenover haar huis. Met de hele klas en soms zelfs met de hele school gingen ze naar de Rijnhaven waar ze bijzondere projecten deden. Vooral het project Healthy Harbours vond ze prachtig. Met zijn allen bomen planten. Sommige zelfs op water. Zaaien. Oogsten. Proefjes doen in het fablab. Ze leerde vooral heel veel over voedsel, energie, over afval dat eigenlijk niet bestaat, over vitaal water en vitaal bouwen. Over zoet en zout water. Dat een brede brakwaterzone belangrijk is voor de reis van vissen vanuit zee naar de rivieren. Vooral voor de zalm, de paling en de steur. Dank je meester Mo. De blijdschap toen ze voor het eerst een zalm zag zwemmen in de haven.

 Zo leeft, ontspant Malika aan het water, samen met haar opgroeiende kinderen zien en ervaren zij de verandering van diep, leeg water naar een levend estuarium. De kinderen groeien samen op met de ontwikkeling van natuur.

Malika bleef niet onopgemerkt. Ook niet op het Johannes Calvijn, het enige gymnasium op Zuid. Toen ze 15 werd, mocht ze meedoen aan een speciaal leiderschapsprogramma. Alleen die leerlingen die verder wilden gaan dan een zesje, mochten daar aan deelnemen. Wat waren haar ouders trots. Voor Mailka was dit ook de manier om lekker bezig te zijn met dingen die haar echt interesseerden. Onderzoeken en ondervinden. Al snel maakte ze deel uit van het Living Lab. Het bleek de school van haar leven te worden. Het Living Lab is nog steeds de plek in het hart van de Reinhaven (met ei) waar de nieuwste technologieen en technieken in samenwerking met bedrijven, scholen en universiteiten worden getest, ontwikkeld en vermarkt.

Wat was het cool om met Evides te werken aan het water (re)use programma. Te battlen met andere teams waarbij ze niet alleen maar samenwerkte met leeftijdgenoten maar ook met mensen uit het bedrijfsleven, de universiteiten, de onderzoeksinstituten en verschillende hogescholen. Een mooie prijs voor het winnende team: een reis naar Manilla om in een pressure cooker met andere teams oplossingen te bedenken voor de uitdagingen van Delta Cities. Wat een feest toen het team van Malika een techniek had ontwikkeld om schoon drinkwater uit de Rijnhaven, Reinwater noemde het team dat, toepasbaar te maken. En als dat hier kan, dan kan het natuurlijk ook in gebieden die niet automatisch toegang hebben tot gezond en veilig drinkwater….Manilla, here we come. En misschien wel aardig om te vertellen, in Mailla, werd ze verliefd op Ben, een jonge onderzoeker van TNO. Tien jaar later werd hij de vader van hun twee kinderen.

Na Manilla volgden nog vele reizen naar interessante bestemmingen. Boston, New York, Singapore. En mensen vanuit de hele wereld kwamen naar Rijnhaven dat was omgedoopt in Reinhaven. Om met elkaar tot oplossingen te komen voor energie-, water-, voeding, en afval vraagstukken. Vraagstukken waar de hele wereld toen mee worstelde. En die worsteling heeft veel nieuwe kennis opgeleverd. En nieuwe kennissen.

Die uitwisseling leverde Malika veel vriendschappen op. En dus veel reizen. En dat is duur. Om dat allemaal te kunnen betalen, ging ze werken bij  het unieke high tech drijvende hotel dat vanuit de hele wereld met belangstelling werd gevolgd.  Nergens was iets vergelijkbaars gerealiseerd. In minder dan geen tijd was het hotel een internationaal ikoon. Een vijf sterren hotel, extreem duurzaam, volkomen zelfvoorzienend op het gebied van water, voedsel, energie en afval. Zols de hele Rijnhaven zelfvoorzienend is. Ook een reden voor Malika om te solliciteren. Gelijke energieen trekken elkaar aan. Hier wil je toch bij horen?

Malika ging Watermanagement en Duurzame Gebiedsontwikkeling studeren. Niet echt verwonderlijk natuurlijk. Nu …….zoveel jaren later is ze moeder, echtgenote, ondernemer. Een klein internationaal ikoon dat zich nog steeds verwondert over  wat er mogelijk is als je als je paden durft in te slaan die niemand anders heeft durven ingaan. Maar dan natuurlijk wel met mensen die net als zij het verschil kunnen maken. Mensen met grootse ideeën. Friskijkers en dwarsdenkers.

Zo’n friskijker is Malika. Ach, zij  vindt haar weg wel. Zij weet wat ze wil en misschien nog belangrijker, ze heeft de juiste mensen om zich heen. Haar relaties kloppen. Net als haar hart voor Reinhaven. ( Met ei )

Met dank aan Marina Meeuwisse voor de prachtige foto die mij heeft geïnspireerd voor dit verhaal. De foto is te zien in het hoofdstuk Academie van de straat in het mooie boek'Geef mij maar Rotterdam'.