Intentie en potentie

Je diepste intentie bepaalt het uiteindelijke resultaat. Dat bleek vorige week weer tijdens een training aan het ICT/ Telecom projectteam van de Noord Zuid lijn in Amsterdam. Zeven hoogwaardige professionals, de top op het gebied van ICT en vervoerssystemen in Nederland. Razendsnelle denkers. Een relatief jong team dat nog maar sinds een paar maanden in deze samenstelling opereert. En opereren is natuurlijk nog niet hetzelfde als samenwerken. De kwaliteit daarvan wordt bepaald door bekwaamheid en betrokkenheid. De eerste is in ruime mate aanwezig, betrokkenheid ontstaat uit de bereidheid om de ander te leren kennen. Niet alleen in de functionaliteit van collega maar vooral als mens. Hoe meer iets gekend wordt, hoe groter het respect. Dat was dan ook het thema van de dag. Elkaar beter leren kennen. Omdat mensen die elkaar kennen, elkaar ook durven aanspreken op gedrag. Het kenmerk van een professionele organisatie. En dat is meer dan een organisatie van professionals.

In heel mijn loopbaan tot nu toe heb ik nog nooit zoveel ruimte gekregen als in deze opdracht. Een goed voorgesprek en daarna een offerte die moeiteloos werd goedgekeurd. Ook met betrekking tot de agenda van de dag kreeg ik carte blanche. Alle vrijheid om te bepalen. En dat in een complexe omgeving als de Noord Zuid lijn waar alles toch wel aardig onder een microscoop wordt gelegd. En dat ook nog eens in een tijd waarin we in onze drang naar resultaatgerichter werken langzamerhand zijn doorgeslagen in het te veel. Te veel en te gedetailleerde regels en formats, teveel onderzoeken en rapportages. Een streven naar maximale controleerbaarheid en voorspelbaarheid. In een eenzijdig streven ligt het sterven al besloten.

Vanuit de leerpsychologie is bekend dat mensen gemotiveerder zijn naarmate er voldaan is aan de volgende psychologische basisbehoeften: AUTONOMIE, RELATIE en TALENT. Autonomie kan omschreven worden als de kwaliteit van mensen om hun eigen leven vorm te geven binnen de grenzen die de omgeving biedt en de grenzen van de eigen mogelijkheden. En de mogelijkheden van dit team zijn erg groot. Allemaal mensen die ruimschoots hun sporen hebben verdiend omdat ze iedere keer weer in staat zijn om zich aan te passen aan wisselende complexe contexten. Je zou het ook een groot vermogen tot leren kunnen noemen. En dat heeft dat team in bijzondere mate. Ook tijdens deze teamdag daagden ze elkaar uit of beter, nodigden ze elkaar uit om grenzen op te zoeken. Raakvlakken te vinden. Functionele maar ook persoonlijke grenzen werden opgezocht en respectvol overschreden waarbij grenzen niet als scheidingslijnen maar als verbindingslijnen worden gezien. Wel aardig dat volgens Jean Piaget er steeds complexere structuren worden gevormd in je hersenen in het creatieve proces van aanpassing of zoals hij dat noemt, accommodatie. En die heb je ook wel nodig in een complexe organisatie als de Noord Zuid lijn.

Wat mij iedere keer weer opvalt, is dat naarmate mensen autonomer functioneren, ze meer in relatie willen zijn met de context waarin ze werken. In relatie met het grotere geheel. Ik ben omdat wij zijn. Ieder wil zijn prestaties leveren maar wel in lijn met het grotere geheel. Dat maakt juist dit team succesvol. Dat maakt dit team tot, zoals Linda Gratton aangeeft een hotspot. ‘Een hotspot = (samenwerkingsgericht denken x grenzen overschrijden x een aanstekelijk doel) x productief vermogen.’

Met name het laatste, het productief vermogen, is van doorslaggevend belang en wordt volgens mij gevormd door de verbeeldingskracht van dit team. De hele dag door gingen prachtige metaforen over de tafel. Van dansende flamingo’s en stampende olifanten tot het neerlaten van de ophaalbrug van het kleine gallische dorp. Met het denken, het voortdurend downloaden van onze harde schijf creëren we maar weinig. Alleen door te verbeelden dat het ook anders kan, realiseren we nieuwe grenzen. Zoals Loesje zegt: een grens is een wens om verder te gaan.