Springen

De leukste spelletjes zijn voor mij die met de minste spelregels. Bij tikkertje gaat het er om zo snel mogelijk iemand af te tikken en bij verstoppertje gaat het  om zo snel mogelijk iemand te vinden. Hoe simpel kan het leven zijn? In mijn werk ben ik dan ook altijd op zoek naar het antwoord op de vraag welke minimale structuur we nodig hebben om zoveel mogelijk ruimte te hebben om te  leren, ons te ontwikkelen. Dat is de basisvraag bij iedere klus die ik doe. Welke interventies kunnen achterwege blijven, voegen niets toe en staan alleen maar verandering in de weg? Het gaat dus om het elimineren van belemmeringen of beperkingen. Om te zorgen voor een zo groot mogelijke vrijheid. Maar is dat wel verstandig?

Kunst leeft van beperkingen en gaat dood aan vrijheid. Een uitspraak van Leonardo da Vinci.  ’s Avonds kwam Bas langs. Bas is mede-oprichter van Iederwijs, de school waar onze kinderen en wij nog steeds met veel vreugde aan terugdenken. Natuurlijk had ook deze school, waar de vrijheid van kinderen om zelf vorm te geven aan hun leren, haar beperkingen.  Desalniettemin zijn we blij dat we eens de stap of noem het sprong hebben gemaakt. Een sprong in vertrouwen. Wat gebeurt er als we jonge mensen zelf regisseur laten zijn van hun leerproces? Durven we als ouder of als leerkracht de controle los te laten? Wat gebeurt daar op die grens? Voor ons was dat in ieder geval veel leren. Leren gebeurt voor mij op de grens van weten en niet weten. Maar wat is leren eigenlijk? Als ik mijn bijbel, het etymologische woordenboek, er op na sla dan blijkt dat leren van lira afstamt. Het volgen van een spoor. Dus niet het trekken van een spoor waar we leerlingen in zetten maar hen volgen. En dat betekent in aandacht aanwezig zijn.  Niets meer en niets minder. In die zin zou je kunnen zeggen dat leren groeien in bewustzijn is. En heeft dat bewustzijn grenzen?

Gesprekken met Bas zijn altijd gesprekken op de grens. Edge conversations. Geen gezellig gebabbel maar meteen de diepte in. Over John Croft die stelt dat onze toenemende behoefte aan meer heeft geleid tot een enorme complexiteit die niet meer dienstbaar is aan de mensheid. Als een kankergezwel die zich ongelimiteerd vermeerdert, zorgt onze comparing mind, ons verlangen naar meer, beter, verder , er uiteindelijk voor dat we voor een keuze geplaatst worden. Of we maken een evolutiesprong of we vreten onze omgeving kaal en leggen daarbij uiteindelijk zelf ook het loodje. Precies hetzelfde als een kankergezwel doet. Hij eet zijn omgeving op en als er niks meer te eten is, dan vreet hij zichzelf op. Voor John Croft gaat het om in het vuur van die wanhoop te durven zitten. En van daaruit verantwoording dragen voor het leven.

Als je het spel wilt veranderen, moet je het meespelen, vertelt Bas nog. Doe je dat niet dan loop je een sterk risico een slachtoffer te zijn en te blijven. Of je wordt de speler. En die vrijheid of keuze heeft ieder mens.  Alleen kun je die pas ervaren als je aanvaardt wat is. Van daaruit ontstaat ruimte. En dat betekent ook het onder ogen zien van wat niet altijd leuk of beperkend is. Om van daaruit een stap, wellicht wel een sprong te maken.

1,2,3,4,5,6,7,8,9,10..Wie niet weg is, is gezien. Ik kom.